KONSTYTUCJA NOWEJ POLSKI

Autor: Kazimierz Józef Styrna oraz zespół doradców


Powstał Ruch Społeczny KONSTYTUANTA NOWEJ POLSKI

Organizatorem tego Ruchu jest Tymczasowy Komitet Społeczny NOWEJ POLSKI.

Pełny PLAN organizacyjny jest na stronie; www.konstytucja.manifo.com

CELEM Komitetu Społecznego „NOWA POLSKA” jest zainstalowanie w Polsce nowego ustroju pod nazwą; WSPÓLNOTA Konstytucyjna, bez lichwy i podatków.

Poniżej jest projekt Ustawy o Ordynacji Wyborczej.

Wszystko, co jest ujęte w Ustawie jest oparte o Najwyższe Prawo, zawarte w Konstytucji Nowej Polski - (projekt autorski).

Podstawą prawną dla niniejszej Ustawy jest KONSTYTUCJA NOWEJ POLSKI (KNP)  projekt poddany pod ogólnopolskie REFERENDUM KONSTYTUCYJNE ogłoszone przez Konstytuantę Nowej Polski – oddolny Ruch Społeczny (maj 2013) jako oddolna inicjatywa ustawodawcza.

Art. 1.
Ustawa określa zasady i tryb zgłaszania kandydatów na posłów i kandydatów na senatorów jako Służby Społecznej Ustawodawczej, przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów do Sejmu i Senatu Polski, a także zasady prowadzenia i finansowania kampanii
wyborczej.

Art. 2.
W wyborach do Sejmu i do Senatu głosować można tylko osobiście i tylko jeden raz.

Art. 3.
Wybory do Sejmu i Senatu odbywają się łącznie, w dniu wolnym od pracy.

Art. 4.
Przepisy niniejszego działu stosuje się do wyborów do Sejmu i do Senatu, jeżeli przepisy szczególne ustawy nie stanowią inaczej.

Art. 5.
Ilekroć w ustawie jest mowa o wyborach, należy przez to rozumieć wybory do Sejmu i do Senatu.

Art. 6.
Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) posłów i senatorów ma każdy obywatel i mieszkaniec Polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 20 lat.

Art. 7.
Nie mają prawa wybierania osoby:
1) - pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
2) – pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Najwyższego,
3) – ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.

Art. 8.
Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie mającej prawo wybierania,
jeżeli spełnia warunki określone w przepisach szczególnych ustawy.Nie można kandydować
równocześnie do Sejmu i Senatu.

Art. 9.
Wybory zarządza Prezydent Polski, w drodzy postanowienia, nie później niż na 90 dni przed upływem 5 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 5 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu. Postanowienie Prezydenta Polski podaje się do wiadomości publicznej i ogłasza w
Dzienniku Ustaw Polski najpóźniej w 5 dniu od dnia zarządzenia wyborów.W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, Prezydent Polski, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji
Wyborczej, określa dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych przewidzianych w ustawie (kalendarz wyborczy).

Art. 10.
W razie skrócenia kadencji Sejmu na mocy jego uchwały lub na mocy postanowienia Prezydenta Polski – Prezydent zarządza wybory, wyznaczając ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia wejścia w życie Uchwały Sejmu o
skróceniu kadencji lub od dnia ogłoszenia postanowienia Prezydenta Polski o skróceniu kadencji Sejmu. Postanowienie Prezydenta Polski o zarządzeniu wyborów podaje się do wiadomości publicznej i ogłasza w Dzienniku Polski najpóźniej w 5 dniu od dnia jego podpisania. Przepis art. 9 ust. 2 stosuje się odpowiednio.Wybory, o których mowa w
ust. 1, przeprowadza się w trybie i na zasadach określonych w ustawie.

Art. 11.
Stały rejestr wyborców obejmuje osoby stale zamieszkałe na obszarze gminy, którym przysługuje prawo wybierania.Można być ujętym tylko w jednym rejestrze wyborców.Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów wyborców dla wyborów do Sejmu i Senatu, dla wyborów do rad gmin, sejmików województw, dla wyborów wójta, burmistrza i prezydenta
miasta, a także do sporządzania spisów osób uprawnionych do udziału w referendum ogólnokrajowym oraz lokalnym.Rejestr wyborców prowadzi na bieżąco gmina jako zadanie zlecone.Rejestr wyborców jest udostępniony, na pisemny wniosek, do wglądu w urzędzie gminy.

Art. 12.
Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy bez zameldowania na pobyt stały wpisywani są do rejestru, jeżeli złożą w tej sprawie w urzędzie gminy pisemny wniosek zawierający takie dane jak: imię i nazwisko, imię ojca, datę urodzenia numer ewidencyjny PESEL i adres
zamieszkania wyborcy.Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszkałego, przebywającego stale na obszarze gminy.Wyborcy stale zamieszkali
na obszarze gminy pod innym adresem aniżeli adres ich zameldowania na pobyt stały na obszarze tej gminy mogą być wpisani do rejestru wyborców pod adresem stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie w urzędzie gminy wniosek zawierający dane, o których mowa w Ust. 1  wraz ze wskazaniem adresu ostatniego zameldowania na pobyt stały na obszarze gminy.

Art. 13.
Decyzję o wpisaniu lub odmowie wpisania do rejestru osoby, o której mowa w art. 12 ust. 1-3,
wydaje wójt lub burmistrz (prezydent miasta) w terminie 3 dni od dnia wniesienia wniosku, zapewniając niezwłocznie jej doręczenie wnioskodawcy.O wpisaniu wyborcy do rejestru niezwłocznie zawiadamia się urząd gminy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zameldowania wnioskodawcy na pobyt stały w celu skreślenia go z rejestru wyborców w tej gminie.Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru przysługuje prawo wniesienia skargi do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Skargę wnosi się za pośrednictwem
wójta lub burmistrza (prezydent miasta) w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) przekazuje sądowi niezwłocznie skargę wraz z decyzją i aktami sprawy. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) może też niezwłocznie zmienić lub uchylić
swoją decyzję, jeżeli uzna skargę w całości za zasadną.Sąd rozpoznaje skargę, o której
mowa w ust. 3, w postępowaniu nieprocesowym, w składzie jednego sędziego, w terminie 3 dni od dnia jej doręczenia. Odpis postanowienia sądu doręcza się osobie, która wniosła skargę, oraz wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta). Od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.

Art. 14.
Osoby pozbawione prawa wybierania skreśla się z rejestru wyborców na podstawie przekazywanych gminom zawiadomień sądu albo Trybunału Najwyższego.W wypadku wygaśnięcia przyczyny pozbawienia prawa wybierania wyborca jest wpisywany do rejestru
wyborców na podstawie zawiadomień sądu albo Trybunału Najwyższego.Minister Sprawiedliwości, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze
rozporządzenia, tryb i terminy zawiadamiania gmin o osobach pozbawionych prawa wybierania, a także wzory zawiadomień w tych sprawach, tak aby zapewnić bieżącą aktualizację w rejestrze wyborców danych o osobach pozbawionych prawa wybierania i posiadających prawo wybierania.

Art. 15.
Każdy może wnieść do wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) reklamację na nieprawidłowości w rejestrze wyborców, a w szczególności w sprawie:
 - pominięcia wyborcy w rejestrze,
– wpisania do rejestru osoby, która nie ma prawa wybierania,
– niewłaściwych danych o osobach wpisanych do rejestru,
– ujęcia w rejestrze osoby, która nie zamieszkuje stale na obszarze gminy.

Reklamację wnosi się pisemnie lub ustnie do protokołu.Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) obowiązany jest rozpatrzyć reklamację w terminie 3 dni od dnia jej wniesienia i wydać decyzję w sprawie.Decyzję, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie wnoszącemu reklamację, a gdy dotyczy ona innych osób – również tym osobom.Na decyzję
nieuwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie z rejestru wnoszący reklamację bądź osoba skreślona z rejestru może wnieść, w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji, skargę za pośrednictwem wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Przepisy art. 13 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 16.
Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi w drodze rozporządzenia sposób prowadzenia rejestru wyborców, ustalając:
1) – wzór rejestru,
2) – metody aktualizacji rejestru i sposób jego udostępniania,
3) – wzór wniosku o udostępnieniu rejestru,
4) – wzór wniosku o wpisanie wyborcy do rejestru,
5) – wzór zawiadomienia o wpisaniu do rejestru.

Art. 17.
Osoby, którym przysługuje prawo wybierania, wpisuje się do spisu wyborców.Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu wyborców.Spis wyborców służy do przeprowadzania głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu, do których wybory zostały zarządzone.W spisie wyborców wymienia się dane, o których mowa w art. 12 ust. 1.Spis wyborców, sporządzany jest i aktualizowany przez gminę jako zadanie zlecone.Spis wyborców sporządza się w 2 egzemplarzach, oddzielnie dla każdego obwodu głosowania, według
miejsca zamieszkania wyborców, najpóźniej w 14 dniu przed dniem wyborów.Jeden egzemplarz spisu wyborców przekazuje się w przeddzień wyborów przewodniczącemu właściwej obwodowej komisji wyborczej.

Art. 18.
Wyborca niepełnosprawny, na jego wniosek wniesiony do urzędu gminy najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów, jest dopisywany do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania spośród obwodów głosowania, w których znajdują się lokale, dostosowane do wymogów dostępu dla niepełnosprawności i ze względu na miejsce jego stałego zamieszkania.

Art. 19.
Wyborca przebywający czasowo na obszarze gminy w okresie obejmującym dzień wyborów jest dopisywany do spisu wyborców na jego wniosek wniesiony do urzędu gminy najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów.Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszkałego, przebywającego na obszarze gminy.

Art. 20.
Spis wyborców w szpitalach i w zakładach pomocy społecznej sporządza się na podstawie wykazów osób, które będą w nich przebywać w dniu wyborów.Wykazy osób, o których
mowa w ust. 1, dyrektorzy szpitali i zakładów pomocy społecznej przekazują do urzędu gminy najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów.Spis wyborców w zakładach karnych i w aresztach śledczych, a także w oddziałach zewnętrznych tych zakładów i aresztów sporządza się na podstawie wykazów osób, które będą w nich przebywać w dniu wyborów.Wykazy osób, o których mowa w ust. 3, dyrektorzy zakładów karnych i aresztów śledczych przekazują do urzędu gminy najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów.W spisie, o którym mowa w ust. 3, nie umieszcza się osób pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.

Art. 21.
Żołnierze pełniący zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz pełniący służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywający ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratownicy odbywający zasadniczą służbę w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania są dopisywani, na swój wniosek, do wybranego przez nich spisu wyborców, sporządzonego dla miejscowości, w której odbywają służbę. Wniosek składa się między 21 a 14 dniem przed dniem wyborów, chyba że osoby, o których mowa w zdaniu pierwszym, przybyły do miejsca ich aktualnego zakwaterowania po tym terminie. We wniosku podaje się dane wymienione w art. 12 ust. 1.Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym.Dowódcy jednostek wojskowych, komendanci oddziałów obrony cywilnej i dowódcy jednostek policyjnych oraz przełożeni funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej są
obowiązani zapewnić żołnierzom, ratownikom, policjantom oraz funkcjonariuszom możliwość wykonania uprawnień wynikających z przepisu ust. 1.Minister Spraw Wojskowych, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Przewodniczący Trybunału najwyższego, każdy w zakresie swojej właściwości, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, określą sposób realizacji obowiązków, o których mowa w ust 3, uwzględniając konieczność zapewnienia wyborcom, o których mowa w ust. 1 i 2, możliwości wykonywania funkcji członków obwodowych komisji wyborczych i mężów zaufania.

Art. 22.
Wyborca zmieniający miejsce pobytu przed dniem wyborów otrzymuje na swoje żądanie, przed sporządzeniem spisu wyborców – na podstawie rejestru wyborców, a po sporządzeniu spisu wyborców, na podstawie spisu wyborców, zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów.Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1 wydaje urząd gminy.

Art. 23.
Minister właściwy do spraw administracji publicznej, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania i udostępniania spisu wyborców, ustalając wzór spisu, metody jego aktualizacji, wzór wniosku o udostępnienie spisu, wzory wykazów osób przebywających w szpitalach, zakładach opieki społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych, w których utworzono obwody głosowania, wzór zawiadomienia o dopisaniu lub o wpisaniu wyborcy do spisu w innym obwodzie głosowania, wzór oraz sposób wydawania zaświadczenia o prawie do głosowania.

Art. 24.
Wyborcy przebywający na polskich statkach morskich znajdujących się w podróży w dniu wyborów wpisywani są do spisu wyborców sporządzonego przez kapitana statku.Wpisu dokonuje się na podstawie wniosku wyborcy zgłoszonego najpóźniej w 5 dniu przed dniem
wyborów. Wniosek powinien zawierać nazwisko i imiona, imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL lub numer ważnego polskiego paszportu oraz adres zamieszkania. Przepis Art. 22 ust. 1 stosuje się odpowiednio do wyborców przebywających na polskich statkach morskich, z tym że zaświadczenie wydaje kapitan statku, który sporządził
spis wyborców.Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania i aktualizacji spisu wyborców, o którym mowa w ust. 1, a także sposób powiadamiania urzędów gmin o objętych spisem wyborców osobach stale zamieszkałych w kraju i sposób wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania.

Art.25.
Wyborcy przebywający za granicą i posiadający ważne polskie paszporty wpisywani są do spisu wyborców sporządzonego przez właściwego terytorialnie konsula.Wpisu dokonuje się na podstawie osobistego zgłoszenia wniesionego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie lub telefaksem. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imiona, imię ojca, datę urodzenia oraz miejsce pobytu wyborcy, numer ważnego polskiego paszportu, a także miejsce i datę jego wydania. Zgłoszenia można dokonać najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów.Przepis art.22 ust. 1 stosuje się odpowiednio do wyborców przebywających za granicą i posiadających ważne polskie paszporty, z tym, że zaświadczenie wydaje
konsul, który sporządził spis wyborców.Minister właściwy do spraw zagranicznych, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, określi w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania i aktualizacji spisu wyborców, o którym mowa w ust. 1, a także sposób powiadamiania urzędów gmin o objętych spisem wyborców osobach stale zamieszkałych w kraju i sposób wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania.

Art. 26.
Spis wyborców jest udostępniany, na pisemny wniosek, do wglądu w urzędzie gminy albo w
siedzibie organu, który je sporządził.Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) albo organ, który sporządził spis wyborców, powiadamia wyborców, w sposób zwyczajowo przyjęty, o sporządzeniu spisu oraz o miejscu i czasie jego udostępniania.

Art. 27.
Każdy może wnieść odpowiednio do wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) albo do organu, który sporządził spis wyborców, reklamację w sprawie nieprawidłowości
sporządzenia spisu.W sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 15, z tym że terminy rozpatrzenia reklamacji i wniesienia skargi do sądu rejonowego wynoszą 2 dni.Reklamacje w sprawach spisu wyborców dotyczącego osób, o których mowa w art. 24 ust 1 i art. 25 ust. 1, rozpatrują odpowiednio kapitan statku albo konsul. Od decyzji
podjętych w tych sprawach nie przysługuje środek prawny.

Art. 28.
Głosowanie w wyborach przeprowadza się w stałych obwodach głosowania utworzonych na obszarze gminy na podstawie przepisów ustawy z dnia…Zmian w podziale na obwody
głosowania, jeżeli konieczność taka wynika ze zmian granic gminy lub zmiany mieszkańców na obszarze danego obwodu w gminie, dokonuje się na zasadach i w trybie ustawy, o której mowa w ust. 1, najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów.

Art. 29.
Tworzy się obwody głosowania w szpitalach i w zakładach pomocy społecznej, jeżeli w dniu
wyborów będzie w nich przebywać co najmniej 50 wyborców, a gdy liczba wyborców byłaby mniejsza, wówczas można utworzyć obwód głosowania po zasięgnięciu opinii kierownika szpitala lub zakładu pomocy społecznej.Tworzy się obwody głosowania dla wyborców przebywających w zakładach karnych i aresztach śledczych oraz w oddziałach zewnętrznych tych zakładów i aresztów.
Nieutworzenie takiego obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych wypadkach na wniosek dyrektora zakładu karnego lub aresztu.Rada gminy na wniosek wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) tworzy obwody głosowania, o których mowa w ust. 1 i 2, ustala ich numery, granice oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych. Utworzenie tych obwodów następuje najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów.

Art. 30.
Tworzy się obwody głosowania dla obywateli polskich przebywających za granicą.Obwody głosowania, o których mowa w ust. 1, tworzy, w drodze rozporządzenia, minister właściwy
do spraw zagranicznych, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, wyznaczając siedziby obwodowych komisji wyborczych.Obwody głosowania, o których mowa w ust. 1, wchodzą w skład okręgu wyborczego właściwego dla gminy Warszawa Centrum.Tworzy się obwody głosowania dla wyborców przebywających na polskich statkach morskich, które znajdują się w podróży w okresie obejmującym dzień wyborów, jeżeli przebywa na nich co najmniej 15 wyborców i jeżeli istnieje możliwość przekazania właściwej okręgowej komisji wyborczej wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.W rozumieniu niniejszej
ustawy polskim statkiem morskim jest statek będący w całości własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju, podnoszący polską banderę i dowodzony przez polskiego kapitana.Obwody głosowania, o których mowa w ust. 4, tworzy, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, na wniosek armatora zgłoszony najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.Obwody głosowania, o których mowa w ust. 4, wchodzą w skład okręgu wyborczego właściwego dla siedziby armatora.

Art. 31.
Informacje o numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, o których mowa w art. 28, art. 29 ust. 1 i 2 oraz art. 53*** ust. 1, podaje do wiadomości publicznej przez rozplakatowanie wójt lub burmistrz (prezydent miasta) najpóźniej 30 dnia przed dniem wyborów.Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, w odniesieniu do do obwodów głosowania utworzonych za granicą ciąży na konsulach. Wykonanie tego obowiązku powinno nastąpić najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów.O utworzeniu obwodów głosowania na statku kapitan statku zawiadamia wyborców.

Art.32.
Wybory przeprowadzają:
1) – Państwowa Komisja Wyborcza,
2) – okręgowe komisje wyborcze,
3) – obwodowe komisje wyborcze.

Art. 33.
Można być członkiem tylko jednej komisji wyborczej. Nie mogą być członkami komisji kandydaci na posłów i kandydaci na senatorów, pełnomocnicy wyborczy i pełnomocnicy
finansowi komitetów wyborczych oraz mężowie zaufania.Członkowie komisji tracą
członkostwo w komisji z dniem podpisania zgody na kandydowanie na posła lub kandydowanie na senatora bądź objęcia funkcji pełnomocnika lub męża zaufania, o których mowa w ust. 1.Członkowie komisji nie mogą prowadzić kampanii wyborczej na rzecz poszczególnych kandydatów na posłów lub kandydatów na senatorów.

Art. 34.
Członkom komisji wyborczych przysługują:
1) – diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów,
2) – zryczałtowane diety za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania.

Członkom Państwowej Komisji Wyborczej, a także przewodniczącym okręgowych komisji wyborczych, którzy pełnią funkcje z urzędu jako komisarze wyborczy, nie przysługują
zryczałtowane diety, o których mowa w ust. 1 pkt2.Członkowi obwodowej komisji wyborczej, w związku z wykonywaniem zadań, przysługuje do 5 dni zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Osoby wchodzące w skład komisji wyborczych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych i ponoszą odpowiedzialność jak funkcjonariusze publiczni.Osobom wchodzącym w skład komisji wyborczych, które uległy wypadkowi w czasie wykonywania zadań tych komisji albo w drodze do miejsca lub z miejsca ich wykonywania, przysługuje odszkodowanie w wysokości i na zasadach określonych dla pracowników w przepisach o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Odszkodowanie wypłaca Skarb Państwa. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz szczegółowe zasady, na których przysługują diety, o których mowa w ust. 1 oraz zwrot kosztów podróży i noclegów, a także tryb udzielania dni wolnych od pracy, o których mowa w ust. 3.

Art. 35.
Państwowa Komisja Wyborcza jest stałym najwyższym organem wyborczym właściwym w sprawach przeprowadzania wyborów.W skład Państwowej Komisji Wyborczej wchodzi:
1) – 3 sędziów Trybunału Najwyższego,
2) - po jednym sędzim Trybunału Wojewódzkiego z wszystkich województw.

Sędziów, o których mowa w ust. 2, powołuje w skład Państwowej Komisji Wyborczej Prezydent Polski, w drodze postanowienia.W skład Państwowej Komisji Wyborczej może wchodzić lub zostać powołany także sędzia w stanie spoczynku.Państwowa Komisja Wyborcza wybiera ze swego składu przewodniczącego i dwóch zastępców przewodniczącego.Funkcję sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej pełni Kierownik Krajowego Biura Wyborczego, który uczestniczy w jej posiedzeniach z głosem doradczym.Postanowienie, o którym mowa w ust. 3, podaje się do wiadomości publicznej oraz ogłasza w Dzienniku Urzędowym Państwa – Polski.

Art. 36.
Wygaśnięcie członkostwa w Państwowej Komisji Wyborczej następuje wskutek:
1) – zrzeczenia się członkostwa,
2) – podpisania zgody na kandydowanie na Prezydenta Polski, posła albo senatora,
3) – śmierci członka Komisji,
4) – ukończenia 70 lat przez członka Komisji będącego sędzią w stanie spoczynku,
5) – odwołania przez Prezydenta Polski na wniosek prezesa, który wskazał sędziego jako członka Komisji.

Uzupełnienie składu Państwowej Komisji Wyborczej następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 35 ust. 7 stosuje się odpowiednio.

Art. 37.
Członkowie Państwowej Komisji Wyborczej pełnią swoje funkcje w Komisji niezależnie od swoich obowiązków w ramach pełnionej funkcji sędziego.Osobom wchodzącym w skład
Państwowej Komisji Wyborczej przysługuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości:
1) – dla przewodniczącego - 8 DYWIDEND SPOŁECZNYCH,
2) – dla zastępcy przewodniczącego - 7 DYWIDEND SPOŁECZNYCH,
3) – dla członków Komisji – 6 DYWIDEND SPOŁECZNYCH.

Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 2, przysługuje niezależnie od uposażenia wypłacanego z tytułu pełnionej funkcji sędziego albo uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku.

Art. 38.
Do zadań Państwowej Komisji Wyborczej należy:
1) – sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego,
2) - sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców,
3) – powoływanie okręgowych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie okręgowych i obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań,
4) - rozpatrywanie skarg na działalność okręgowych komisji wyborczych,
5) – ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także wzorów pieczęci okręgowych i obwodowych komisji wyborczych,
6) – ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w zakresie określonym przepisami szczególnymi ustawy,
7) – przedstawianie po każdych wyborach do Sejmu i do Senatu Prezydentowi Polski, Marszałkowi Sejmu i Marszałkowi Senatu informacji o realizacji przepisów ustawy i ewentualnych propozycji ich zmian,
8) – wykonywanie innych zadań określonych w ustawach.

Państwowa Komisja Wyborcza ustala swój regulamin oraz regulaminy okręgowych i obwodowych komisji wyborczych, określając w nich w szczególności:
1) – zasady i tryb pracy,
2) – sposób wykonywania zadań,
3) – sposób sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego.

Art. 39.
Państwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wiążące komisje wyborcze niższego stopnia oraz wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i organów jednostek
samorządu terytorialnego, a także podległych im jednostek organizacyjnych wykonujących zadania związane z przeprowadzeniem wyborów, jak i dla komitetów wyborczych oraz nadawców radiowych i telewizyjnych.Państwowa Komisja Wyborcza uchyla uchwały okręgowych komisji wyborczych podjęte z naruszeniem prawa lub niezgodne z jej wytycznymi i przekazuje sprawę właściwej komisji do ponownego rozpoznania bądź podejmuje rozstrzygnięcie w sprawie.Państwowa Komisja Wyborcza może utworzyć na czas
wyborów swoją inspekcję i określić jej zadania lub powierzyć wykonywanie jej zadań inspekcji okręgowej komisji wyborczej. Do osób powołanych w skład inspekcji stosuje się odpowiednio art. 34 ust. 1 i 3-5.
Rozporządzenie, o którym mowa w art. 34 ust. 6, określi również wysokość oraz szczegółowe zasady, na których przysługują diety, zryczałtowane diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów, a także tryb udzielania dni wolnych od pracy osobom powołanym w skład inspekcji.Państwowa Komisja Wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich ustawowych uprawnień.

Art. 40
Państwowa Komisja Wyborcza określa zasady i sposób wykorzystywania elektronicznego systemu przesyłania i przetwarzania danych o wynikach głosowania i wynikach wyborów. Minister właściwy do spraw łączności, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w
drodze rozporządzenia, zasady i warunki wykorzystywania dla celów wyborczych urządzeń i systemów telekomunikacyjnych, a także sieci telekomunikacyjnej użytku publicznego.

Art. 41.
Państwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statystyczne zawierające szczegółowe informacje o wynikach głosowania i wyborów do Sejmu i Senatu oraz udostępnia wyniki głosowania i wyborów w postaci elektronicznej na koszt Skarbu Państwa.

Art. 42.
Państwowa Komisja Wyborcza jest uprawniona do używania pieczęci urzędowej w rozumieniu przepisów o pieczęciach państwowych. Średnica pieczęci wynosi 35 mm.

Art. 43.
Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje czynności wynikające ze sprawowanego nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów
wyborców, a w szczególności:
1) – kontroluje prawidłowość prowadzenia i aktualizowania rejestru wyborców oraz sporządzania spisu wyborców,
2) – bada zgodność danych rejestru wyborców i spisów wyborców z danymi ewidencji ludności i aktów stanu cywilnego w gminie,
3) – występuje z urzędu do właściwych organów o wykreślenie z rejestru wyborców lub spisu wyborców osób, które zostały wpisane do rejestru lub spisu z naruszeniem przepisów prawa,
4) – gromadzi i podaje do publicznej wiadomości, nie rzadziej niż raz na kwartał, informację o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców w gminach,
5) – podaje do publicznej wiadomości, według gmin, informację o liczbie wyborców wpisanych do spisów wyborców według stanu na dzień ich sporządzenia dla danych wyborców.

Czynności, o których mowa w ust. 1, Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje przy pomocy Krajowego Biura Wyborczego. Szczegółowy sposób wykonywania tych czynności, w celu zapewnienia właściwego ich wykonania, określa regulamin Państwowej Komisji Wyborczej. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, na wniosek Państwowej Komisji
Wyborczej, w drodze rozporządzenia, obowiązki organów prowadzących sprawy ewidencji ludności w zapewnieniu Państwowej Komisji Wyborczej wykonania jej zadań związanych z nadzorem nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców, w tym tryb udostępniania dokumentów oraz przekazywania informacji o liczbie mieszkańców ujętych w ewidencji ludności i liczbie wyborców wpisanych do rejestru wyborców i spisów wyborców oraz zasady i formy współdziałania organów administracji rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w tym zakresie.

Okręgowa Komisja Wyborcza

Art. 44.
W skład okręgowej komisji wyborczej wchodzi od 7 do 11 sędziów, w tym z urzędu, jako jej
przewodniczący, komisarz wyborczy powołany na podstawie odrębnych przepisów. W skład komisji może także być powołany sędzia w stanie spoczynku, który nie ukończył 70 lat.Sędziów do składu komisji zgłasza Minister Sprawiedliwości, w liczbie uzgodnionej z Państwową Komisją Wyborczą, najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów.Państwowa Komisja Wyborcza powołuje okręgowe komisje wyborcze najpóźniej w 48 dniu przed dniem
wyborów.W razie braku możliwości pełnienia funkcji przewodniczącego komisji przez komisarza wyborczego komisja wybiera przewodniczącego ze swojego grona. W takim przypadku Minister Sprawiedliwości zgłasza do składu komisji jednego sędziego więcej, aniżeli wynikałoby to z uzgodnień, o których mowa w ust. 2.Pierwsze posiedzenie komisji organizuje, z upoważnienia Państwowej Komisji Wyborczej, dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego.Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród siebie dwóch zastępców przewodniczącego komisji. Funkcję sekretarza okręgowej komisji wyborczej pełni dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego albo osoba przez niego wskazana. Sekretarz uczestniczy w pracach komisji z głosem doradczym.Skład komisji podaje się niezwłocznie do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty.Obsługę i warunki techniczno-administracyjne pracy okręgowej komisji wyborczej zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.

Art. 45.
Wygaśnięcie członkostwa w okręgowej komisji wyborczej następuje wskutek:
1) – zrzeczenie się członkostwa,
2) – wystąpienia przyczyn, o których mowa w art. 33 ust. 2,
3) – śmierci członka komisji,
4) – odwołania członka komisji przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Ministra Sprawiedliwości, który zgłosił sędziego.

Uzupełnienie składu komisji następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o jej
powołaniu. Przepis art. 44 ust. 7 stosuje się odpowiednio.

Art. 46.
Do zadań okręgowej komisji wyborczej należy:
 1) – sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez obwodowe komisje wyborcze,
2) – rejestrowanie okręgowych list kandydatów na posłów oraz kandydatów na senatorów,
3) – sumowanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym w zakresie określonym przepisami szczególnymi ustawy,
4) – rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych,
5) – zapewnienie wykonania zadań wyborczych we współdziałaniu z wojewodą i organami jednostek samorządu terytorialnego,
6) – wykonywanie innych zadań przewidzianych ustawą lub zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą.

Okręgowa komisja wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich ustawowych uprawnień.

Obwodowa komisja wyborcza

Art. 47.
Obwodową komisję wyborczą powołuje spośród wyborców, z zastrzeżeniem przepisów art. 48, najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów wójt lub burmistrz (prezydent miasta).W skład komisji powołuje się:
1) – od 6 do 10 osób spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych komitetów wyborczych lub upoważnione przez nich osoby,
2) – jedną osobę wskazaną przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta):
a – dla obwodów głosowania, o których mowa w art. 28 spośród pracowników samorządowych gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych,
b – dla obwodów w szpitalach i zakładach pomocy społecznej spośród pracowników tych szpitali i zakładów,
c – dla obwodów w zakładach karnych lub aresztach śledczych spośród pracowników tych zakładów lub aresztów.

Kandydatami, o których mowa w ust. 2 pkt 1, mogą być tylko osoby ujęte w stałym rejestrze
wyborców danej gminy.Pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego lub upoważniona przez niego osoba mogą zgłosić do każdej komisji tylko po jednym kandydacie, o którym mowa w ust. 2 pkt 1. Zgłoszenia dokonuje się najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.
W przypadku zgłoszenia więcej niż 10 kandydatów skład osobowy komisji ustala się w drodze publicznego losowania przeprowadzonego przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta).Jeżeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w ust. 4 jest mniejsza niż 6, uzupełnienia składu komisji do jej minimalnego składu, o którym mowa w
ust. 2 pkt 1, dokonuje wójt lub burmistrz (prezydent miasta) spośród osób ujętych w stałym rejestrze wyborców tej gminy.Pierwsze posiedzenie komisji organizuje wójt lub burmistrz (prezydent miasta).Obwodowa komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród siebie przewodniczącego i jego zastępcę. Skład komisji podaje się do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty.Minister właściwy do spraw administracji publicznej, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób zgłaszania kandydatów do obwodowych komisji wyborczych, wzór zgłoszenia oraz szczegółowe zasady powoływania obwodowych komisji wyborczych, w tym tryb przeprowadzania losowania.

Art. 48.
Obwodowe komisje wyborcze w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich i za granicą powołują spośród wyborców odpowiednio kapitanowie tych statków
oraz konsulowie. Przepis art. 47 ust. 2 pkt 1 i pkt 2 lit. a oraz ust. 4-9 stosuje się odpowiednio.Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej oraz minister właściwy do spraw zagranicznych, każdy w zakresie swojego działania, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, tryb i termin powoływania komisji, o których mowa w ust. 1.

Art. 49.
Wygaśnięcie członkostwa w obwodowej komisji wyborczej następuje wskutek:
1) zrzeczenia się członkostwa,
2) odwołania z przyczyn, o których mowa w ust. 2,
3) wystąpienia przyczyn, o których mowa w art. 33 ust 2,
4) śmierci członka komisji,
5) utraty prawa wybierania lub niespełnienia warunku, o którym mowa w art. 47 ust 3.

Członek obwodowej komisji wyborczej może być odwołany ze składu komisji w razie nieobecności na pierwszym posiedzeniu i niewyjaśnienia w terminie 2 dni przyczyny
nieobecności.Uzupełnienie składu komisji następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu.

Art. 50.
Do zadań obwodowej komisji wyborczej należy:
1) przeprowadzenie głosowania w obwodzie,
2) czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem przepisów prawa wyborczego w miejscu i w czasie głosowania,
3) podsumowanie wyników głosowania w obwodzie i przekazanie ich właściwej okręgowej komisji wyborczej.

Art. 51.
Obsługę administracyjną i warunki techniczno-materialne pracy obwodowej komisji wyborczej oraz wykonanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów na obszarze gminy zapewnia wójt lub burmistrz (prezydent miasta) jako zadanie zlecone gminie.Jednostki organizacyjne sprawujące trwały zarząd nieruchomości państwowych i komunalnych są
obowiązane udostępnić bezpłatnie pomieszczenia wskazane przez:
1) dyrektora właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego – z przeznaczeniem na siedziby okręgowych komisji wyborczych,
2) wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) – z przeznaczeniem na siedziby obwodowych komisji wyborczych.

Pomieszczenia przeznaczone na siedziby okręgowych i obwodowych komisji wyborczych powinny być łatwo dostępne dla osób niepełnosprawnych.
3) na siedziby komisji wyborczych można również wyznaczyć pomieszczenia innych podmiotów niż wymienione w ust. 2, po uprzednim porozumieniu z zarządzającymi tymi pomieszczeniami.
4) przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do kapitanów polskich statków morskich oraz konsulów.

Art. 52.
Lokale obwodowych komisji wyborczych dostosowane do potrzeb wyborców niepełnosprawnych zapewnia wójt lub burmistrz (prezydent miasta).Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po porozumieniu z ministrem właściwym do spraw polityki społecznej oraz z Państwową Komisją Wyborczą, określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki techniczne, jakim powinien odpowiadać lokal obwodowej komisji wyborczej, tak aby został dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych,
2) liczbę lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, uwzględniając proporcje między ogólną liczbą mieszkańców gminy a liczbą osób niepełnosprawnych zamieszkujących tę gminę, z tym że w każdej gminie powinien być co najmniej jeden lokal obwodowej komisji wyborczej dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Krajowe Biuro Wyborcze

Art. 53.
Krajowe Biuro Wyborcze jest organem wykonawczym Państwowej Komisji Wyborczej. Krajowe Biuro Wyborcze realizuje zadania wynikające z niniejszej ustawy oraz innych ustaw.Do zadań Krajowego Biura Wyborczego należy zapewnienie warunków organizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów i referendów w zakresie określonym niniejszą ustawą oraz innymi ustawami.Krajowe Biuro Wyborcze zapewnia obsługę Państwowej Komisji Wyborczej oraz innych organów wyborczych w zakresie określonym niniejszą ustawą oraz innymi ustawami.

Art. 54.
Pracą Krajowego Biura Wyborczego kieruje Kierownik Krajowego Biura Wyborczego. Jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego są:
1) Zespoły.
2) Delegatury.

Organizację Krajowego Biura Wyborczego oraz zakres działania i właściwość terytorialną jednostek organizacyjnych Krajowego Biura Wyborczego określi statut nadany przez
Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Kierownika Krajowego Biura Wyborczego. Statut Krajowego Biura Wyborczego ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Polski.Kierownik Krajowego Biura Wyborczego na podstawie statutu określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółową organizację wewnętrzną jednostek organizacyjnych Krajowego Biura Wyborczego oraz ich właściwość rzeczową.

Art. 55.
Krajowe Biuro Wyborcze współdziała z właściwymi ministrami, kierownikami urzędów centralnych, wojewodami oraz jednostkami samorządu terytorialnego w celu realizacji
zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów.Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po porozumieniu z Kierownikiem Krajowego Biura
Wyborczego, określi, w drodze rozporządzenia, zasady współdziałania trenowych organów administracji rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w zakresie, o którym mowa w ust. 1.Do zasad współdziałania organów jednostek samorządu terytorialnego z Krajowym Biurem Wyborczym w zakresie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
– Ordynacja wyborcza do rad gmin i sejmików województw.

Art. 56.
Kierownik Krajowego Biura Wyborczego jest powoływany i odwoływany przez Marszałka Sejmu na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej.Do Kierownika Krajowego Biura Wyborczego stosuje się przepisy dotyczące osób powoływanych na kierownicze stanowiska państwowe.Kierownik Krajowego Biura Wyborczego dysponuje środkami finansowymi uzgodnionymi z Krajową Komisją Finansową Skarbu Państwa. Ze środków finansowych, o
których mowa w ust. 3, są pokrywane wydatki związane z bieżącą działalnością Państwowej Komisji Wyborczej i innych stałych organów wyborczych oraz Krajowego Biura Wyborczego, a także na stałe zadania związane z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów, zleconych jednostkom samorządu terytorialnego.

Art. 57.
Do pracowników Krajowego Biura Wyborczego stosuje się przepisy ustawy – Ordynacja Wyborcza do Sejmu i Senatu Polski. Kierownik Krajowego Biura Wyborczego jest kierownikiem urzędu w rozumieniu przepisów ustawy, októrym mowa w ust. 1, i wykonuje zadania w niej określone, a w szczególności ustala, w drodze zarządzenia, rodzaje stanowisk oraz zasady wynagradzania pracowników i rozkład czasu pracy.Kierownik i pracownicy Krajowego Biura Wyborczego nie mogą należeć do partii politycznych ani
prowadzić działalności politycznej.Wynagrodzenie Kierownika Krajowego Biura Wyborczego jest wysokość 5 Dywidend Społecznych, płaconych przez Skarb Państwa.Wynagrodzenie zastępców Kierownika Krajowego Biura Wyborczego wynosi 4 Dywidendy Społeczne,
płacone przez Skarb Państwa.

Art. 58.
Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji wyborczej, zwanym dalej „lokalem wyborczym”, w ciągu jednego dnia, bez przerwy, między godziną 7.00 a 20.00.Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą
odbywa się między godziną 7.00 a 20.00 czasu miejscowego. Jeśli głosowanie miałoby
być zakończone w dniu następnym po dniu głosowania w kraju, głosowanie przeprowadza się w dniu poprzedzającym.Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych w szpitalach i zakładach pomocy społecznej może się rozpocząć później niż o godzinie określonej w ust. 1. W wypadku oddania głosu przez wszystkich wyborców głosowanie może zakończyć się wcześniej niż o godzinie określonej w ust. 1. Skrócenie czasu głosowania zarządza
obwodowa komisja wyborcza, po porozumieniu z kierownikiem szpitala lub zakładu pomocy społecznej, powiadamiając o tym wyborców, wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) oraz właściwą okręgową komisję wyborczą.

Art. 59.
Głosowanie odbywa się przy pomocy kart do głosowania.Treść karty do głosowania
określają przepisy szczególne ustawy.

Art. 60.
Przed rozpoczęciem głosowania obwodowa komisja wyborcza sprawdza czy urna jest pusta, po czym zamyka się urnę wyborczą i opieczętowuje ją pieczęcią komisji oraz sprawdza czy na miejscu znajduje się spis wyborców i potrzebna liczba kart do głosowania właściwych dla przeprowadzanych wyborów, jak również czy w lokalu wyborczym znajduje się odpowiednia liczba łatwo dostępnych miejsc do głosowania.Od chwili opieczętowania do końca głosowania urny wyborczej nie wolno otwierać. Od chwili rozpoczęcia głosowania aż do jego zakończenia w lokalu wyborczym muszą być równocześnie obecne co najmniej 3 osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej, przy czym jedną z nich powinien być przewodniczący komisji lub jego zastępca.W dniu głosowania w lokalu wyborczym podczas wszystkich czynności obwodowej komisji wyborczej mają prawo być obecni, na podstawie zaświadczenia wydanego zgodnie z przepisami ustawy, mężowie zaufania.

Art. 61.
Obwodowa Komisja wyborcza, po uzgodnieniu z okręgową komisją wyborczą, może zarządzić stosowanie w głosowaniu drugiej urny wyborczej.Urna, o której mowa w ust. 1, jest urną pomocniczą przeznaczoną wyłącznie do wrzucania kart do głosowania przez wyborców w obwodach głosowania w szpitalach i w zakładach pomocy społecznej. W wypadku wyrażenia przez wyborcę woli skorzystania z urny pomocniczej wrzucenie do niej karty do głosowania wymaga obecności przy tej czynności co najmniej dwóch osób wchodzących w
skład obwodowej komisji wyborczej, zgłoszonych przez różne komitety wyborcze.
Do postępowania z urną pomocniczą i głosowania przy jej ożyciu mają zastosowanie przepisy niniejszego rozdziału.

Art. 62.
Zabroniony jest wstęp do lokalu wyborczego osobom uzbrojonym.

Art. 63.
Głosowania nie wolno przerywać. Gdyby wskutek nadzwyczajnych wydarzeń głosowanie było przejściowo uniemożliwione, obwodowa komisja wyborcza może zarządzić jego
przerwanie, przedłużenie albo odroczenie do dnia następnego. Uchwała w tej sprawie powinna być natychmiast podana do wiadomości publicznej, przekazana okręgowej komisji wyborczej, wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta) oraz przesłana Państwowej Komisji Wyborczej za pośrednictwem okręgowej komisji.W razie przerwania lub odroczenia głosowania komisja zapieczętowuje otwór urny wyborczej i oddaje urnę wraz z zapieczętowanym spisem wyborców na przechowanie przewodniczącemukomisji.
Pieczęć komisji oddaje się w takim przypadku na przechowanie zastępcy przewodniczącego lub innemu członkowi komisji. Komisja ustala również liczbę kart niewykorzystanych, umieszcza je w opieczętowanym pakiecie i oddaje na przechowanie przewodniczącemu komisji. Przed ponownym podjęciem głosowania komisja stwierdza protokolarnie, czy pieczęcie na urnie i pakiecie z kartami są nienaruszone.

Art. 64.
W lokalu wyborczym umieszcza się urzędowe obwieszczenia wyborcze oraz listę kandydatów na rzecz których odbywa się głosowanie.Podczas głosowania nie obowiązuje cisza wyborcza. Nie można jednak prowadzić agitacji wyborczej na rzecz jakiegoś określonego kandydata, ale w drodze do lokalu wyborczego mogą i powinny być prezentowane plakaty wyborcze kandydatów, których forma i treść będą dopuszczone i zaakceptowane przez Państwową Komisję Wyborczą.
W lokalu wyborczym umieszcza się zwięzłą informację Państwowej Komisji Wyborczej o sposobie głosowania w wyborach.

Art. 65.
Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej czuwa nad utrzymaniem porządku i spokoju w czasie głosowania.Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ma prawo zażądać opuszczenia lokalu wyborczego przez osoby naruszające porządek i spokój.Na żądanie przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej komendant właściwego miejscowo komisariatu Policji obowiązany jest zapewnić konieczną pomoc.W przypadku naruszenia
porządku w lokalu wyborczym nie stosuje się przepisu art. 62.

Art. 66.
Głosować może tylko wyborca wpisany do spisu wyborców, a także wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami ust. 2 i 3.Obwodowa komisja wyborcza
dopisuje w dniu głosowania do spisu wyborców:
1) osobę przedkładającą zaświadczenie o prawie do głosowania, załączając zaświadczenie do spisu,
2) osobę pominiętą w spisie, jeżeli udokumentuje, iż stale zamieszkuje na terenie danego obwodu głosowania, a urząd gminy potwierdzi, że nie otrzymał zawiadomienia o utracie przez nią prawa wybierania lub o objęciu spisem wyborców w innym obwodzie,
3) osobę skreśloną ze spisu dla danego obwodu głosowania w związku z umieszczeniem w spisie wyborców w szpitalu lub zakładzie pomocy społecznej, o którym mowa w art. 20 ust. 1, jeżeli udokumentuje, iż opuściła szpital lub zakład pomocy społecznej w przeddzień wyborów,
4) obywatela polskiego stale zamieszkującego za granicą, a głosującego w kraju na podstawie ważnego polskiego paszportu, jeżeli udokumentuje, iż stale zamieszkuje za granicą. W takim wypadku komisja odnotowuje numer paszportu oraz miejsce i datę jego wydania w rubryce spisu „uwagi” oraz umieszcza w paszporcie na ostatniej wolnej stronie, przeznaczonej na adnotacje wizowe, odcisk swojej pieczęci oraz wpisuje datę głosowania.

Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w wypadku przybycia wyborcy do szpitala lub zakładu pomocy społecznej w przeddzień wyborów.

Art. 67.
Przed przystąpieniem do głosowania wyborca okazuje obwodowej  komisji wyborczej dokument umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości.Po wykonaniu czynności, o
której mowa w ust. 1, wyborca otrzymuje od komisji kartę do głosowania,właściwą dla przeprowadzanych wyborów, opatrzoną jej pieczęcią. Wyborca potwierdza otrzymanie karty do głosowania własnym podpisem w przeznaczonej na to rubryce spisu wyborców.Wyborca głosujący za granicą otrzymuje kartę do głosowania wyłącznie po okazaniu obwodowej
komisji wyborczej ważnego polskiego paszportu.Po otrzymaniu karty do głosowania wyborca udaje się do miejsca wyznaczonego do głosowania w lokalu wyborczym.Kartę z głosami wyborca wrzuca do urny wyborczej.

Art. 68.
Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać inna osoba, z wyłączeniem członków komisji wyborczych i mężów zaufania.

Art. 69.
Niezwłocznie po zakończeniu głosowania obwodowa komisja wyborcza podsumowuje liczbę głosów oddanych na każdego kandydata osobno dla danego obwodu.Obwodowa komisja wyborcza spisuje listę z głosami dla poszczególnych kandydatów, zaczynając od
kandydatów z największą ilością uzyskanych głosów.Warunki ważności głosów określają przepisy szczególne ustawy.

Art. 70.
Obwodowa komisja wyborcza ustala, na podstawie aktualnego spisu wyborców, liczbę osób uprawnionych do głosowania oraz liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania. Komisja ustala liczbę niewykorzystanych kart do głosowania, a następnie karty te umieszcza w zapieczętowanych pakietach. Przewodniczący komisji w obecności jej członków otwiera urnę wyborczą, po czym komisja liczy znajdujące się w niej karty do głosowania.Kart do głosowania przedartych całkowicie na dwie lub więcej części nie bierze się pod uwagę przy obliczeniach, o których mowa w ust. 3.Jeżeli liczba kart do głosowania wyjętych z urny jest mniejsza lub większa od liczby kart wydanych, komisja podaje w protokole przypuszczalną przyczynę tej niezgodności.

Art. 71.
Karty do głosowania inne niż urzędowo ustalone lub nie opatrzone pieczęcią obwodowej komisji wyborczej, są nieważne.

Art. 72.
Obwodowa komisja wyborcza sporządza, w dwóch egzemplarzach, odrębnie protokół głosowania w obwodzie w wyborach do Sejmu i w wyborach do Senatu.W protokołach, o których mowa w ust. 1 wymienia się odpowiednio dane, o których mowa w art. 70 ust.1, oraz liczbę głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów na posłów i osobno na senatorów. W protokole wymienia się ponadto liczbę otrzymanych i nie wykorzystanych kart do głosowania oraz liczbę kart nieważnych wyjętych z urny.W protokole podaje się czas rozpoczęcia i zakończenia głosowania oraz omawia zarządzenia i inne podjęte decyzje, jak również inne istotne okoliczności związane z przebiegiem głosowania. Protokół podpisują i każdą ze stron parafują wszystkie osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej obecne przy jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcą komisji. Mężom zaufania przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag, z z wymienieniem konkretnych zarzutów.
Adnotację o wniesieniu uwag zamieszcza się w protokole.Przepis ust. 6 stosuje się
odpowiednio do członków obwodowej komisji wyborczej, z tym że nie zwalnia ich to z obowiązku podpisania protokołu głosowania w obwodzie.Wzory protokołów, o których mowa w ust. 1, ustala Państwowa Komisja Wyborcza.

Art. 73.
Obwodowa komisja wyborcza podaje niezwłocznie do wiadomości publicznej, poprzez wywieszenie w lokalu wyborczym w miejscu łatwo dostępnym dla wyborców, wyniki głosowania z uwzględnieniem otrzymanych głosów dla każdego kandydata osobno, umieszczonych na liście wyników, poczynając od kandydatów z największą ilością uzyskanych głosów.

Art. 74.
Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej niezwłocznie przekazuje do właściwej okręgowej komisji wyborczej, w zapieczętowanej kopercie, jeden egzemplarz protokołu
głosowania w obwodzie wraz z wyjaśnieniami komisji do zgłoszonych zarzutów, o których mowa w art. 72 ust. 6 i 7. Mężowie zaufania mają prawo uczestniczyć przy przekazywaniu protokołu.Tryb przekazywania i przyjmowania protokołów, o których mowa w ust. 1, określi Państwowa Komisja Wyborcza, z zastrzeżeniem ust. 4.Państwowa Komisja Wyborcza
może określić zasady i tryb wcześniejszego przekazywania danych z protokołu głosowania za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej użytku publicznego lub systemu elektronicznego przesyłania danych.Wyniki głosowania z obwodów utworzonych za granicą są przekazywane okręgowej komisji wyborczej właściwej dla gminy Warszawa-Centrum, a wyniki głosowania z obwodów utworzonych na polskich statkach morskich – okręgowej komisji wyborczej
właściwej dla siedziby armatora.Zasady i tryb przekazywania okręgowej komisji wyborczej wyników głosowania i protokołów głosowania z obwodów głosowania, o których mowa w ust. 4, określi Państwowa Komisja Wyborcza po zasięgnięciu opinii odpowiednio ministra
właściwego do spraw zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej.

Art. 75.
Po wykonaniu czynności, o których mowa w art. 74, przewodniczący obwodowej komisji wyborczej niezwłocznie, w sposób ustalony przez Państwową Komisję Wyborczą, przekazuje w depozyt odpowiednio wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta) albo konsulowi lub kapitanowi statku dokumenty z głosowania oraz pieczęć komisji.

Art. 76.
Przeciwko ważności wyborów w okręgu lub wyborowi posła lub senatora może być wniesiony protest z powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom lub naruszenia przepisów niniejszej ustawy dotyczących głosowania, sumowania wyników głosowania lub
wyników wyborów.Jeżeli podstawę protestu stanowi zarzut popełnienia przestępstwa przeciwko wyborom albo naruszenia przez Państwową Komisję Wyborczą przepisów niniejszej ustawy dotyczących liczenia głosów i wyników wyborów, może go wnieść każdy wyborca.Protest przeciwko ważności wyborów w okręgu wyborczym lub przeciwko wyborowi posła lub senatora może wnieść wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania na obszarze danego okręgu wyborczego.Prawo wniesienia protestu przysługuje również przewodniczącemu właściwej komisji wyborczej i pełnomocnikowi wyborczemu komitetu wyborczego.

Art. 77.
Protest wnosi się do Trybunału Najwyższego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku Ustaw Polski. Nadanie w tym
terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem go do Trybunału Najwyższego.W odniesieniu do wyborcy przebywającego za granicą lub na polskim statku morskim wymogi wymienione w ust. 1 uważa się za spełnione, jeżeli protest został złożony odpowiednio właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku. Wyborca obowiązany jest dołączyć do protestu zawiadomienie o ustanowieniu swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez biegu.Wnoszący protest powinien
sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty.

Art. 78.
Trybunał Najwyższy rozpatruje protest w składzie 3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym i wydaje, w formie postanowienia, opinię w sprawie protestu.Opinia, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać ustalenia co do zasadności zarzutów protestu, a w razie potwierdzenia zasadności zarzutów – ocenę, czy przestępstwo przeciwko wyborom lub naruszenie przepisów niniejszej ustawy miało wpływ na wynik wyborów.Uczestnikami postępowania
są: wnoszący protest, przewodniczący właściwej komisji wyborczej albo jego zastępca i Prokurator Generalny.

Art.79.
Trybunał Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego
nieuprawnioną,, w myśl art. 76 ust 2-4, lub niespełniający warunków określonych w art. 77. Niedopuszczalne jest przywrócenie terminu do wniesienia protestu.Trybunał Najwyższy
pozostawia bez dalszego biegu protest dotyczący sprawy, co do której w niniejszej ustawie przewiduje się możliwość wniesienia przed dniem głosowania skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.Jeżeli w proteście zarzucono popełnienie przestępstwa przeciwko wyborom, Trybunał Najwyższy niezwłocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.

Art. 80.
Trybunał Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, na podstawie sprawozdania z wyborów
przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz opinii wydanych w wyniku rozpoznania protestów, rozstrzyga o ważności wyborów oraz o ważności wyboru posła lub senatora, przeciwko któremu wniesiono protest.Rozstrzygnięcie, o którym mowa w ust. 1, Trybunał Najwyższy podejmuje, w formie uchwały, nie później niż w 90 dniu po dniu wyborów, na posiedzeniu z udziałem Prokuratora Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej.Trybunał Najwyższy, podejmuje uchwałę o nieważności wyborów lub nieważności wyboru posła lub senatora, stwierdza wygaśnięcie mandatów w zakresie unieważnienia oraz postanawia o przeprowadzeniu wyborów ponownych lub o podjęciu niektórych czynności wyborczych, wskazując czynność, od której należy ponowić
postępowanie wyborcze.Uchwałę Trybunału Najwyższego przedstawia się niezwłocznie Prezydentowi Polski oraz odpowiednio Marszałkowi Sejmu albo Marszałkowi Senatu, a także przesyła Państwowej Komisji Wyborczej.Uchwałę Trybunału Najwyższego ogłasza się w Dzienniku Ustaw Polski.Wygaśnięcie mandatów, o których mowa w ust. 3, następuje w dniu ogłoszenia uchwały Trybunału Najwyższego.

Art. 81.
W razie podjęcia przez Trybunał Najwyższy uchwały o nieważności wyborów w okręgu lub o
nieważności wyboru posła lub senatora wybory ponowne lub wskazaneczynności wyborcze przeprowadza się wyłącznie na terytorium kraju, na zasadach i w trybie przewidzianych w niniejszej ustawie.Postanowienie Prezydenta Polski o wyborach ponownych lub podjęciu wskazanych czynności wyborczych podaje się do wiadomości publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Polski najpóźniej w 5 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Trybunału Najwyższego, o której mowa w art. 80 ust. 3.Wyniki wyborów ponownych lub wyniki przeprowadzonych czynności wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza podaje w obwieszczeniu. W obwieszczeniu wymienia się ponadto osoby, które w wyniku wyborów ponownych lub przeprowadzonych czynności wyborczych utraciły mandat, ze wskazaniem numeru okręgu wyborczego, a w wypadku wygaśnięcia mandatu posła także nazwę jego komitetu wyborczego.Obwieszczenie, o którym mowa w ust. 3, ogłasza się w Dzienniku Ustaw Polski oraz podaje do wiadomości publicznej, a także przesyła się niezwłocznie odpowiednio Marszałkowi Sejmu albo Marszałkowi Senatu.

Art. 82.
W razie podjęcia przez Trybunał Najwyższy uchwały o nieważności wyborów i jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Polski przeprowadza się wybory ponowne, w zakresie unieważnienia, na zasadach i w trybie przewidzianych ustawą.

Art. 83.
Kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia postanowienia Prezydenta Polski o
zarządzeniu wyborów.W okresie kampanii wyborczej prowadzi się agitację wyborczą na zasadach, w formach, w czasie i w miejscach określonych ustawą.

Art. 84.
Kampania wyborcza kończy się wrzuceniem głosu do urny wyborczej przezwyborcę. Zabrania się prowadzenia agitacji w lokalu wyborczym.

Art. 85.
Zabrania się prowadzenia kampanii wyborczej na terenie zakładów pracy lub instytucji publicznych w sposób i formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie.Zabrania się prowadzenia jakiejkolwiek agitacji na trenie szkół podstawowych i gimnazjów wobec
uczniów nieposiadających prawa wybierania.Zabrania się podawania oraz dostarczania, w ramach prowadzonej kampanii wyborczej, napojów alkoholowych, nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia lub kosztów wytworzenia.

Art. 86.
Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie, od kogo pochodzą.Materiały wyborcze zawierające oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą, podlegają
ochronie prawnej.

Art. 87.
Dopuszcza się zamieszczanie plakatów wyborczych wyłącznie w miejscach do tego
przeznaczonych: tablicach ogłoszeń publicznych, w Internecie na własnych stronach kandydata oraz w innych miejscach, po uzyskaniu zgody właściciela takiego miejsca na piśmie.Zabrania się umieszczania plakatów wyborczych na zewnątrz i wewnątrz budynków administracji rządowej i samorządowej oraz sądów, a także na terenie jednostek wojskowych i oddziałów obrony cywilnej oraz skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.Rada gminy może zabronić umieszczania plakatów lub haseł na niektórych budynkach publicznych, z przyczyn związanych z ochroną zabytków bądź środowiska.Przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych dla celów prowadzenia kampanii wyborczej należy stosować obowiązujące przepisy porządkowe.Plakaty należy umieszczać w taki sposób, aby można je było następnie usunąć bez powodowania szkód. Policja oraz straż miejska są obowiązane usuwać na koszt kandydata i jego komitetu wyborczego plakaty i hasła, których sposób umieszczenia może zagrażać życiu lub zdrowiu
fizycznemu ludzi albo bezpieczeństwu mienia bądź w ruchu drogowym.Plakaty, hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione dla celów prowadzenia kampanii
wyborczej właściwe komitety wyborcze obowiązane są usunąć w terminie 30 dni po dniu wyborów. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) postanawia o usunięciu plakatów wyborczych, haseł i urządzeń ogłoszeniowych umieszczonych z naruszeniem przepisów ust. 1-5 lub nieusuniętych przez właściwe komitety wyborcze w terminie, o którym mowa w
ust. 7. Koszty ich usunięcia ponoszą właściwe komitety wyborcze.

Art. 88.
Jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu prawa prasowego, materiały wyborcze, a w szczególności plakaty, ulotki, hasła i wypowiedzi lub inne formy prowadzonej w okresie kampanii wyborczej agitacji, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat na posła albo kandydat na senatora lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:
1) zakazu rozpowszechniania takich informacji,
2) przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje,
3) nakazania sprostowania takich informacji,
4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste,
5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone.

Sąd okręgowy (Grodzki) rozpoznaje wniosek, o którym mowa w ust. 1, w ciągu 24 godzin, w
postępowaniu nieprocesowym w składzie jednego sędziego. Sąd może rozpoznać sprawę w wypadku usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy lub uczestnika postępowania, który o terminie rozprawy zostali prawidłowo powiadomieni. Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza wraz z uzasadnieniem osobie zainteresowanej, o której
mowa w ust. 1, i zobowiązanemu do wykonania postanowienia sądu.Na postanowienie sądu
okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin zażalenie do sądu apelacyjnego, który rozpoznaje je w ciągu 24 godzin. Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje środek prawny i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu.Publikacja sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin następuje najpóźniej w ciągu 48 godzin, na koszt zobowiązanego. W orzeczeniu sąd wskazuje prasę, w rozumieniu prawa prasowego, w której nastąpić ma publikacja, oraz termin publikacji.W razie niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin sąd, na wniosek zainteresowanego, zarządza ich publikację na koszt zobowiązanego, w trybie postępowania egzekucyjnego.

Art. 89.
Wykonanie uprawnień wynikających z niniejszej ustawy nie ogranicza możliwości dochodzenia przez osoby pokrzywdzone lub poszkodowane uprawnień na podstawie innych ustaw.

Art. 90.
Zasady i tryb prowadzenia kampanii wyborczej w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych określają przepisy szczególne ustawy.

Art. 91.
Telewizja Polska i Polskie Radio zapewniają Państwowej Komisji Wyborczej w okresie zarządzenia wyborów do Sejmu i do Senatu możliwość nieodpłatnego przedstawiania w
programach ogólnokrajowych telewizyjnych i radiowych informacji, wyjaśnień i komunikatów związanych z zarządzonymi wyborami i obowiązującymi przepisami prawa wyborczego. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą i zarządami Telewizji Polskiej i Polskiego Radia, określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1.

Art. 92.
Dopuszczalne są komitety wyborcze kandydatów na posłów i na senatorów wyłącznie jako indywidualne grupy osób popierających określonego kandydata, które zgłaszają kandydata na posła lub na senatora oraz prowadzą, na zasadzie wyłączności, kampanię wyborczą na jego rzecz.

Art. 93.
Zabrania się tworzenia komitetów wyborczych przez partie polityczne, rozbijające Naród i Nowe Państwo Polskie.

Art. 94.
Partie polityczne, stowarzyszenia, związki i inne grupy osób tworzą komitety wyborcze osobno dla każdego swego kandydata.

1. Komitety wyborcze, o których mowa w art. 92 obowiązane są zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą o zamiarze zgłoszenia kandydata na posła lub na senatora oraz
powołaniu:
1) pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego – uprawnionego, do występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego,
2) pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego.

2. Zawiadomienie, o który mowa w ust. 1, może być dokonane w okresie od dnia ogłoszenia
postanowienia o zarządzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów.

3. Pełnomocnik wyborczy reprezentuje kandydata na zewnątrz komitetu wyborczego.

4. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, podaje się również:
1) nazwę komitetu wyborczego, zgodną z przepisami art. 97,
2) dane: imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pełnomocnika wyborczego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1,
3) dane: imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL
pełnomocnika finansowego, o którym mowa w ust. 1 pkt. 2.

5. Do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:
1) oświadczenia pełnomocników, o których mowa w ust. 1,
2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, stowarzyszeń i innych grup.

Art. 95.
Po zebraniu co najmniej 200 podpisów poparcia kandydata na
posła lub na senatora, pełnomocnik kandydata zgłasza do Państwowej Komisji
Wyborczej utworzenie komitetu wyborczego, podając dane, o których mowa w art. 94.

Art. 96.
By zgłosić kandydata na posła lub na senatora nie należącego do żadnego podmiotu politycznego, grupy społecznej, pełnomocnik do zgłoszenia tego kandydata do Państwowej Komisji Wyborczej, musi dołączyć co najmniej 200 podpisów poparcia, podając dane, o których mowa w art. 94.

Art. 97.
Nazwa komitetu wyborczego zawiera wyrazy „komitet wyborczy” oraz jego nazwę lub skrót nazwy dla odróżnienia się od nazwy innych komitetów wyborczych.

Art. 98.
Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny komitetu wyborczego korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla dóbr osobistych.

Art. 99.
Pełnomocnicy wyborczy komitetów wyborczych, o których mowa w art. 94 ust. 1 pkt. 1 i 2, zwani są dalej „pełnomocnikami wyborczymi”.

Art. 100.
Jeśli zawiadomienie:
1) o którym mowa w art. 94 ust. 2,
2) o którym mowa w art. 95 i 96,
3) o którym mowa w art. 97,
spełnia warunki określone w ustawie, Państwowa Komisja Wyborcza w terminie 3 dni od dnia jego doręczenia postanawia o przyjęciu zawiadomienia. Postanowienie o przyjęciu zawiadomienia doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.

Jeżeli zawiadomienie wykazuje wady, Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 3 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wzywa pełnomocnika wyborczego do ich usunięcia w
terminie 5 dni. W wypadku nieusunięcia wad w terminie Państwowa Komisja Wyborcza odmawia przyjęcia zawiadomienia. Postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjęcia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do Trybunału Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjęcia zawiadomienia. Skargę wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie przyjęcia zawiadomienia.Trybunał Najwyższy
rozpatruje skargę w składzie 7 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 5 dni. Od orzeczenia Trybunału Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli Trybunał Najwyższy uzna skargę pełnomocnika wyborczego za zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie wydaje postanowienie o przyjęciu zawiadomienia.

Art. 101.
Komitet wyborczy może wykonywać czynności wyborcze po wydaniu przez Państwową Komisję Wyborczą postanowienia o przyjęciu zawiadomienia, o którym mowa w art. 100 pkt. 1.

Art. 102.
Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Urzędowym Nowej Polski oraz podaje do wiadomości publicznej w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym informację o przyjęciu zawiadomień, o których mowa w art. 101.

Art. 103.
Komitet wyborczy, ulega rozwiązaniu z mocy prawa:
1) po przyjęciu sprawozdania wyborczego komitetu przez Państwową Komisję Wyborczą albo
2) po bezskutecznym upływie terminu do wniesienia skargi, o której mowa w art. 100 ust. 3, albo
3)  po wydaniu orzeczenia, o którym mowa w art. 100 ust. 4, uwzględniającego skargę na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia zawiadomienia.
4) Komitet wyborczy może ulec rozwiązaniu przed dniem wyborów w trybie przepisów o jego utworzeniu. O rozwiązaniu komitetu zawiadamia się niezwłocznie Państwową Komisję Wyborczą, a jeżeli rozwiązanie komitetu nastąpiło po zarejestrowaniu kandydatów na posłów lub kandydatów na senatorów – także właściwą okręgową komisję wyborczą.

Art. 104.
Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne.

Art. 105.
Wydatki ponoszone przez komitety wyborcze w związku z zarządzonymi wyborami są pokrywane z ich źródeł własnych.

Art. 106.
Za gospodarkę finansową komitetu wyborczego odpowiedzialny jest i prowadzi ją jego pełnomocnik finansowy.  Pełnomocnikiem finansowym nie może być:
1)  kandydat na posła albo kandydat na senatora,
2) pełnomocnik wyborczy,
3) funkcjonariusz publiczny w rozumieniu art. 115 paragraf 13 Kodeksu karnego.

Można być pełnomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu wyborczego.

Art. 107.
Komitet wyborczy może pozyskiwać i wydawać środki jedynie na cele związane z wyborami. Kandydaci partii politycznych, stowarzyszeń i innych grup społecznych mogą pozyskać środki finansowe, pochodzące ze składek organizacyjnych oraz zbiórce publicznej. Zabrania się finansowania kandydatów ze Skarbu Państwa.Zabrania się pozyskiwania środków finansowych po dniu wyborów. Zabrania się wydatkowania środków finansowych przez komitet wyborczy po dniu złożenia sprawozdania do Państwowej Komisji Wyborczej.Zabrania się przekazywania środków pieniężnych przez jeden komitet na rzecz innego komitetu
wyborczego. Środki finansowe komitetu wyborczego mogą być gromadzone wyłącznie na rachunku bankowym. Środki finansowe mogą być wpłacane na rzecz komitetu wyborczego jedynie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą. Łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz jednego komitetu wyborczego kandydata nie może przekraczać 5-krotności Dywidendy Społecznej.

Art. 108.
Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarządzenia wyborów do Sejmu, ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Polski i podaje do wiadomości publicznej w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym liczbę wyborców ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju według stanu na koniec kwartału poprzedzającego dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów do Sejmu.

Art. 109.
Komitety wyborcze prowadzą rachunkowość na zasadach określonych odrębnymi przepisami dotyczącymi jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej, z uwzględnieniem przepisów ustawy.

Art. 110.
Pełnomocnik finansowy, w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów, przedkłada Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdanie o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu, warunkach ich uzyskania, wraz z opinią biegłego rewidenta i raportem, zwane dalej „sprawozdaniem wyborczym”.Biegłego rewidenta, o którym mowa w ust. 1, wybiera Państwowa Komisja Wyborcza spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w liczbie uzgodnionej z Państwową Komisję Wyborczą.Koszty sporządzenia opinii i raportu, o których mowa w ust. 1, pokrywane są ze Skarbu Państwa.Minister Skarbu Państwa w porozumieniu z Państwową Komisją Finansową i Państwową Komisją Wyborczą, określi w drodze rozporządzenia, wzór sprawozdania wyborczego oraz szczegółowy zakres zawartych w nim informacji, a także wykaz rodzajów
dokumentów, jakie należy załączyć do sprawozdania, tak aby umożliwiały weryfikację podanych w sprawozdaniu informacji.Zabrania się pozyskiwania darowizn niepieniężnych przez komitet wyborczy oraz świadczenia na jego rzecz usług.Przepis ust. 5 nie stosuje
się do nieodpłatnych usług polegających na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek wyborczych przez podmioty inne niż przedsiębiorcy.

Art. 111.
Sprawozdania wyborcze komitetów wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Urzędowym Polski w ciągu miesiąca od upływu terminu, o którym mowa w art. 110 ust. 1.

Art. 112.
Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 4 miesięcy od dnia złożenia sprawozdania wyborczego:
1) przyjmuje sprawozdanie bez zastrzeżeń,
2) przyjmuje sprawozdanie wskazując na jego uchybienia, albo
3) odrzuca sprawozdanie w wypadku stwierdzenia:
a) pozyskania lub wydatkowania środków komitetu wyborczego z naruszeniem przepisów ordynacji art. 107.
b) Przyjęcia przez komitet wyborczy kandydata: partii politycznej, stowarzyszenia, czy
innych grup środków finansowych pochodzących z innego źródła niż ich własny fundusz wyborczy.

W razie zaistnienia wątpliwości co do prawidłowości sprawozdania wyborczego Państwowa Komisja Wyborcza wzywa komitet wyborczy do usunięcia wad sprawozdania lub udzielenia
wyjaśnień w określonym terminie.Państwowa Komisja Wyborcza, badając sprawozdanie wyborcze, może zlecać sporządzenie ekspertyz lub opinii.Państwowa Komisja Wyborcza, badając sprawozdanie wyborcze, może żądać od organów państwowych niezbędnej pomocy.W terminie 7 dni od dnia ogłoszenia sprawozdania wyborczego:
1) komitety wyborcze kandydatów na posłów lub na senatorów,
2) stowarzyszenia i fundacje, które w swych statutach przewidują działania związane z analizą finansowania kampanii wyborczych – mogą zgłaszać do Państwowej
Komisji Wyborczej umotywowane pisemne zastrzeżenia do sprawozdań wyborczych
komitetów wyborczych.

Państwowa Komisja Wyborcza w terminie 60 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżenia, o którym mowa w ust. 5, udziela pisemnej odpowiedzi na zastrzeżenie.

Art. 113.
W wypadku odrzucenia sprawozdania wyborczego komitetu wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą pełnomocnik finansowy ma prawo, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania, wnieść do Trybunału Najwyższego skargę na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdania. Trybunał Najwyższy rozpatruje skargę i wydaje w tej sprawie orzeczenie w terminie 60 dni od dnia doręczenia skargi. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi finansowemu i Państwowej Komisji Wyborczej.Rozpatrzenie skargi przez Trybunał Najwyższy następuje w składzie 7 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym.Od orzeczenia Trybunału Najwyższego nie przysługuje środek prawny.Jeżeli Trybunał Najwyższy uzna skargę pełnomocnika za zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie postanawia o przyjęciu sprawozdania wyborczego.

Art. 114.
Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Urzędowym Polski oraz podaje do wiadomości publicznej, w formie komunikatu, informację o przyjętych i odrzuconych sprawozdaniach wyborczych komitetów wyborczych.

Art. 115.
1. Korzyści majątkowe przyjęte przez komitet wyborczy z naruszeniem przepisów art. 107 podlegają przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa.
2. Trybunałem właściwym do orzekania w sprawach przepadku korzyści majątkowych, o których mowa w ust.1, jest Trybunał Grodzki w Warszawie.
3. O orzeczenie przepadku korzyści majątkowej występuje do trybunału Państwowa Komisja Wyborcza.
4. Do postępowania w sprawie przepadku korzyści majątkowej stosuje się przepisy o postępowaniu nieprocesowym.

Art. 116.
Wydatki związane z organizacją i przeprowadzaniem wyborów są pokrywane ze Skarbu Państwa w porozumieniu z Państwową Komisją Finansową oraz z Państwową Komisją
Wyborczą.Skarb Państwa pokrywa wydatki związane z:
1) zadaniami Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura Wyborczego przewidzianymi w ustawie,
2) zadaniami komisji wyborczych niższego stopnia oraz zapewnieniem ich obsługi przez wyznaczone do tych celów organy i jednostki organizacyjne,
3) zadaniami organów administracji rządowej oraz podległych im urzędów centralnych i jednostek organizacyjnych, a także innych organów państwowych,
4) zadaniami zleconymi do wykonania przez jednostki samorządu terytorialnego.
5) Skarb Państwa pokrywa także wydatki na skrótowe przedstawienie kandydatów, na których wyborcy głosują w (każdym) obwodzie wyborczym, by wyborcy mieli pełną i dokładną świadomość tego, na kogo głosują.
Te skrótowe informacje mają być prezentowane w przedsionku dojścia do obwodowej
komisji wyborczej w dniu wyborów. Formę i treść tych skrótowych informacji zaprojektuje Państwowa Komisja Wyborcza.

Środki finansowe na zadania zlecone wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego są przekazywane w terminach umożliwiających ich wykonywanie.Informację o wydatkach, o
których mowa w ust. 2, Kierownik Krajowego Biura Wyborczego podaje do wiadomości publicznej w terminie 5 miesięcy od dnia wyborów. Zasady planowania finansowego oraz realizacji wydatków, o których mowa w ust. 2 i 3, a także sprawozdawczości finansowej określają przepisy o finansach publicznych.Dyspozytorem środków finansowych, o których mowa w ust. 1, jest Kierownik Krajowego Biura Wyborczego. 

Art. 117.
Wybory do Sejmu są powszechne, jawne, bezpośrednie i równe oraz odbywają się w głosowaniu jawnym.

Art. 118.
Wybranym do Sejmu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 33 lat.

Art. 119.
Do Sejmu wybiera się 250 posłów z okręgowych list kandydatów na posłów w wielomandatowych okręgach wyborczych.

Art. 120.
Okręgiem wyborczym do Sejmu jest obszar województwa z lat 1975 do 1998 (reforma administracyjna bez powiatów). Wykaz Okręgów Wyborczych jest załącznikiem do Ordynacji.



Art. 121.
W celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu tworzy się wielomandatowe okręgi wyborcze, zwane dalej „okręgami wyborczymi”.W okręgu wyborczym wybiera się 5 posłów.
Okręg wyborczy obejmuje obszar jednego województwa. Granice okręgu nie mogą naruszać granic sąsiedniego województwa.

Art. 122.
Liczba posłów wybieranych w jednym okręgu wyborczym wynosi 5. Liczba okręgów wyborczych wynosi 50.



Art. 123.
Komitet wyborczy może zgłosić tylko jednego kandydata w okręgu wyborczym.Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym.Partie polityczne, stowarzyszenia, związki i inne grupy, nie mogą zgłaszać list kandydatów.

Art. 124.
Wyborca udzielający poparcia kandydatowi na posła składa podpis obok czytelnie wpisanego
swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru ewidencyjnego PESEL.
Wykaz podpisów musi zawierać na każdej stronie nazwę komitetu wyborczego, numer okręgu wyborczego, w którym kandydat zgłasza wolę kandydowania oraz klauzulę
„udzielam poparcia na posła zgłaszanego przez (nazwa komitetu wyborczego)
w okręgu wyborczym (numer okręgu) w wyborach do Sejmu Polski zarządzonych
na…………………………… (dzień, miesiąc, rok).”.

Art. 125.
Zbieranie podpisów osób popierających kandydata może być dokonywane tylko w miejscu, czasie i w sposób, które wykluczają groźbę, podstęp lub stosowanie jakichkolwiek nacisków
zmierzających do uzyskania podpisów.Zabrania się zbierania podpisów osób popierających kandydata na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wojskowych oraz oddziałów Samoobrony terytorialnej podległej Ministrowi Spraw Wewnętrznych.Zabrania się udzielania wynagrodzenia pieniężnego w zamian za zbieranie lub złożenie podpisu pod zgłoszeniem kandydata.

Art. 126.
Wykaz z podpisami poparcia kandydata, powinien obejmować minimum 1000 podpisów wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym.Komitet wyborczy, który z
zachowaniem wymogów określonych w ust. 1 rejestruje kandydata w okręgu wyborczym wraz ze złożeniem określonej liczby podpisów na podstawie zaświadczenia Państwowej Komisji Wyborczej wydanego na wniosek zainteresowanego komitetu wyborczego kandydata, złożony do 40 dnia przed dniem wyborów.Rejestracja kandydata do okręgowej komisji wyborczej odbywa się do godziny 24.00 w 40 dniu przed dniem wyborów.

Art. 127.
Okręgowa komisja wyborcza, przyjmując zgłoszenie kandydata, bada, w obecności osoby zgłaszającej, czy spełnia ono wymogi, o których mowa w art. 126, i wydaje osobie
zgłaszającej kandydata pisemne potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia.
Wzór potwierdzenia określi Państwowa Komisja Wyborcza.Arkusze wykazu podpisów
komisja numeruje i opatruje każdy arkusz swoją pieczęcią.Po sprawdzeniu prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów przyjęte arkusze wykazu podpisów komisja przechowuje w zapieczętowanych pakietach. Udostępnienie i rozpieczętowanie pakietów może nastąpić wyłącznie na potrzeby postępowania przed trybunałami i organami prokuratury, w obecności członka okręgowej komisji wyborczej; o terminie czynności zawiadamia się niezwłocznie osobę zgłaszającą kandydata.

Art. 128.
Okręgowa komisja wyborcza rejestruje kandydata zgodnie z przepisami ustawy, sporządzając protokół rejestracji. Po jednym egzemplarzu protokołu doręcza się osobie
zgłaszającej kandydata oraz przesyła Państwowej Komisji Wyborczej wraz z oświadczeniem kandydata o kandydowaniu na posła.Jeżeli zgłoszenie ma wady inne niż brak wymaganej liczby prawidłowo złożonych podpisów wyborców, komisja wzywa osobę zgłaszającą kandydata do ich usunięcia w terminie 3 dni. W wypadku nieusunięcia wady w terminie komisja postanawia o odmowie rejestracji kandydata. Postanowienie okręgowej
komisji wyborczej o odmowie rejestracji, o której mowa w ust. 2, wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie osobie zgłaszającej kandydata.
Od postanowienia osobie zgłaszającej kandydata przysługuje prawo odwołania do
Państwowej Komisji Wyborczej w terminie 3 dni od dnia doręczenia.
Od postanowienia wydanego w wyniku rozpatrzenia odwołania nie przysługuje środek prawny.

Art. 129.
Jeżeli liczba prawidłowo złożonych podpisów wyborców popierających zgłoszenie kandydata jest mniejsza niż ustawowo wymagana, okręgowa komisja wyborcza wzywa osobę zgłaszającą kandydata do uzupełnienia wykazu podpisów, o ile nie upłynął
termin, o którym mowa w art. 126 ust. 2. Uzupełnienie jest możliwe do upływu terminu, o którym mowa w art. 126 ust. 2.Jeżeli uzupełnienia nie dokonano w terminie, o którym mowa w art. 126 ust. 2, lub termin ten upłynął, okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata. Postanowienie wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie osobie
zgłaszającej kandydata.Postanowienie, o którym mowa w ust. 2, może być przez osobę zgłaszającą kandydata zaskarżonego właściwego miejscowo trybunału w terminie 3 dni od dnia doręczenia.
Trybunał okręgowy rozpatruje skargę i orzeka w sprawie skargi w terminie 3 dni, w postępowaniu nieprocesowym, w składzie 3 sędziów.
Od orzeczenia trybunału nie przysługuje środek prawny. Jeżeli trybunał uzna skargę za
uzasadnioną, okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje kandydata.

Art. 130.
W razie uzasadnionych wątpliwości co do prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów bądź wiarygodności podpisów okręgowa komisja wyborcza dokonuje w terminie 3 dni sprawdzenia danych bądź wiarygodności podpisów, w oparciu o dostępne urzędowo dokumenty, w tym rejestry wyborców i urzędowe rejestry mieszkańców, a w miarę potrzeby również o wyjaśnienia wyborców. O wszczęciu postępowania wyjaśniającego zawiadamia się niezwłocznie osobę zgłaszającą kandydata.Jeżeli w wyniku przeprowadzonego postępowania ustalone zostanie, iż zgłoszony kandydat nie uzyskał poparcia ustawowo wymaganej liczby podpisów wyborców, okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata. Postanowienie wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie osobie zgłaszającej kandydata.Postanowienie, o którym mowa w ust. 2, może być przez osobę zgłaszającą kandydata zaskarżone do właściwego miejscowo trybunału w terminie 3 dni od dnia doręczenia.
Trybunał rozpatruje skargę i orzeka w sprawie skargi w terminie 3 dni, w postępowaniu nieprocesowym, w składzie 3 sędziów.
Od orzeczenia trybunału nie przysługuje środek prawny. Jeżeli trybunał uzna skargę za uzasadnioną, okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje kandydata.

Art. 131.
Państwowa Komisja Wyborcza nadaje kandydatom numery rejestracyjne, zgodnie z rejestracją.

Art. 132.
Okręgowa komisja wyborcza sporządza obwieszczenia o zarejestrowanych kandydatach w okręgu, zawierające informacje o ich numerach, nazwach i skrótach nazw komitetów
wyborczych oraz dane o kandydatach zawarte w ich zgłoszeniach, w tym treść oświadczenia, oraz informacje o przynależności do organizacji politycznych i społecznych, wykształceniu i innych walorach, które kandydat chce ujawnić.
Obwieszczenie, o którym mowa w ust. 1, przesyła się dyrektorowi właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego, który zapewnia jego druk i rozplakatowanie na
obszarze okręgu wyborczego najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów. Jeden egzemplarz obwieszczenia przesyła się niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej.

Art. 133.
Okręgowa komisja wyborcza skreśla zarejestrowanego kandydata - nazwisko kandydata na posła, który zmarł, utracił prawo wybieralności lub złożył komisji oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie.

Art. 134.
Funkcję męża zaufania przy Państwowej Komisji Wyborczej i okręgowej komisji wyborczej pełni pełnomocnik wyborczy kandydata lub osoba przez niego upoważniona.Pełnomocnik wyborczy wydaje mężom zaufania zaświadczenie według wzoru określonego przez
Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 135.
Okręgowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydatów zarządza wydrukowanie kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 136.
Na każdej karcie do głosowania zamieszcza się zwięzłą informację o sposobie głosowania. Na karcie do głosowania drukuje się odcisk pieczęci właściwej okręgowej komisji wyborczej i
oznacza miejsce na odcisk pieczęci obwodowej komisji wyborczej.Karta do głosowania może być zadrukowana tylko po jednej stronie. Wielkość i rodzaj czcionki powinny być jednakowe dla oznaczeń wszystkich nazwisk kandydatów. Wzór karty do głosowania
ustala Państwowa Komisja Wyborcza.

Art. 137.
Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania okręgowa komisja wyborcza skreśli z listy okręgowej nazwisko kandydata z przyczyn, o których mowa w art. 133, nazwisko tego kandydata pozostawia się na wydrukowanych kartach do głosowania. Informację o skreśleniu oraz o warunkach decydujących o ważności głosu oddanego na takiej karcie podaje się do wiadomości publicznej w formie obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach wyborczych w dniu głosowania.

Art. 138.
Sposób sporządzania i przekazania kart do głosowania dla obwodów głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą ustala Państwowa Komisja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej oraz ministrem właściwym do spraw zagranicznych.

Art. 139.
W okręgu wyborczym jest tylko jedna lista wyborcza, na której są wyszczególnieni wszyscy kandydaci na posłów.

Art. 140.
Kandydaci na liście wyborczej są umieszczeni alfabetycznie od A do Z, najpierw imię, potem nazwisko z podaniem przynależności do partii, stowarzyszenia, związku lub innej grupy społecznej albo bez jakiejkolwiek przynależności jeśli są oni bez przynależności.

Art. 141.
Wyborca głosuje, stawiając na karcie do głosowania znak „X” w kratce z lewej strony obok nazwiska tylu kandydatów ile jest mandatów w tym okręgu wyborczym. Można nie głosować na wszystkie kandydatury, tylko na wybrane, tak by nie przekroczyć dopuszczalnej ilości głosów.Za nieważny uznaje się głos jeśli ilość znaków „X” będzie większa niż ilość mandatów w tym okręgu wyborczym.Dopisanie kandydatów niezarejestrowanych na karcie do głosowania, czyni głos nieważnym.

Art. 142.
Obliczając wyniki głosowania w obwodzie, sumuje się głosy oddane na konkretnego
kandydata. Obwodowa komisja wyborcza oblicza:
1) liczbę wyborców uprawnionych do głosowania,
2) liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania,
3) liczbę kart wyjętych z urny, w tym:
  a) liczbę kart nieważnych, o których mowa w art. 71,
  b) liczbę kart ważnych,
4) liczbę ważnych głosów, oddanych osobno na poszczególnych kandydatów.

Liczby, o których mowa w ust. 1, wymienia się w protokole głosowania w obwodzie.

Art. 143.
Niezwłocznie po otrzymaniu protokołu głosowania w obwodzie okręgowa komisja wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości liczenia wyników głosowania w obwodzie. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w liczeniu głosów okręgowa komisja zarządza ponowne ich sumowanie przez obwodową komisję wyborczą i powiadamia o tym Państwową Komisję wyborczą.

Przepisy art. 69 ust. 2, art. 70, art. 72 i art. 142 stosuje się odpowiednio.

Art. 144.
Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów, o których mowa w art. 74 ust. 1, sumuje wyniki głosowania na poszczególnych kandydatów i sporządza w dwóch egzemplarzach protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym.Jeżeli właściwa okręgowa
komisja wyborcza nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 58 ust. 2, głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 142 ust. 1.
Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obecne przy jego sporządzaniu.
Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
Przy obliczaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecne osoby zgłaszające kandydata, którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag z
wymienieniem konkretnych zarzutów.
Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przekazuje niezwłocznie dane z protokołu dotyczące liczby głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów, każdego z
osobna do Państwowej Komisji Wyborczej, w sposób przez nią ustalony, za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej użytku publicznego lub elektronicznego przesyłania danych. Mężowie zaufania mają prawo uczestniczyć przy przekazywaniu danych z protokołu.Protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym przewodniczący okręgowej komisji wyborczej
przesyła niezwłocznie do Państwowej Komisji Wyborczej w trybie przez nią ustalonym.Wzór protokołu wyników głosowania w okręgu wyborczym określi Państwowa Komisja Wyborcza.

Art. 145.
Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości wyniki głosowania w okręgu wyborczym, z uwzględnieniem danych, o których mowa w art. 144 ust. 7

Art. 146.
Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych, o których mowa w art. 144 ust. 6 oblicza liczbę głosów ważnych na podstawie przesłanych protokołów z okręgów wyborczych, oddanych na poszczególnych kandydatów w skali kraju.

Art. 147.
Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza, którzy kandydaci uzyskali mandat posła na podstawie oddanych głosów, które muszą spełniać warunek 50% ważnych głosów plus jeden głos, by mandat był uważany jako zatwierdzony przez wyborców.

Art. 148.
W razie nie spełnienia tego warunku, do drugiej tury wyborów przechodzą kandydaci, którzy uzyskali największą ilość głosów w pierwszej turze i w podwójnej ilości brakujących mandatów.

Art. 149.
Jeśli i w drugiej turze znajdą się kandydaci, którzy nie uzyskali warunku z art. 147, do trzeciej tury przechodzą ci kandydaci, którzy w drugiej turze uzyskali największą ilość głosów, także w podwójnej ilości brakujących mandatów.

Art. 150.
Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw Polski w formie obwieszczenia oraz podaje do wiadomości publicznej wyniki wyborów doSejmu.
W obwieszczeniu zamieszcza się podstawowe informacje zawarte w protokołach wyborów posłów w okręgach wyborczych.

Art. 151.
Państwowa Komisja Wyborcza wręcza posłom zaświadczenia o wyborze.

Art. 152.
Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Marszałkowi Sejmu oraz Trybunałowi Najwyższemu sprawozdanie z wyborów nie później niż 14 dnia po ogłoszeniu obwieszczenia, o którym mowa w art. 150.

Art. 153.
Wygaśnięcie mandatu posła następuje wskutek:
1) utraty prawa wybieralności,
2) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Najwyższego,
3) zrzeczenia się mandatu,
4) śmierci posła,
5) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których stosowanie do przepisów Konstytucji Polski albo ustaw nie można łączyć z mandatem posła, z zastrzeżeniem przepisu ust. 3,
6) powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których stosownie do przepisów Konstytucji Polski albo ustaw nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła,
7) wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu Europejskiego,
8) sprawowania przez posła albo powołania go na stanowisko
lub funkcję:
  a)  radnego gminy, lub sejmiku województwa,
  b) w zarządzie województwa lub zarządzie związku komunalnego,
  c) w zarządzie Naczelnej Izby Gospodarczej i zarządzie wojewódzkich izb gospodarczych,
  d) wójta lub burmistrza (prezydenta miasta),
  e) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia, dotyczącego stanu majątkowego posła i jego rodziny.
9) odwołaniu poprzez decyzję społeczną – wyrażoną w ogólnopolskim referendum.

Odmowa złożenia ślubowania poselskiego oznacza zrzeczenie się mandatu.Wygaśnięcie mandatu posła zajmującego w dniu wyborów stanowisko lub funkcję, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i pkt 7 oraz 8, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi Sejmu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów do Sejmu, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji. Wygaśnięcie mandatu posła powołanego lub wybranego w czasie kadencji na stanowisko lub funkcję, o których mowa w ust. 1 pkt. 6-8, następuje z dniem powołania lub wybrania. Wygaśnięcie mandatu posła z przyczyny, o której mowa w ust. 1 pkt. 8 ppkt. E, następuje, jeżeli w stosunku do prawomocnego orzeczenia stwierdzającego fakt złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia majątkowego:
1) nie wniesiono kasacji w terminie przewidzianym dla stron,
2) kasację pozostawiono bez rozpoznania,
3) kasację oddalono.

Art. 154.
Wygaśnięcie mandatu posła stwierdza Marszałek Sejmu w drodze postanowienia. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Polski.Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, doręcza się niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej.

Art. 155.
W razie wygaśnięcia mandatu posła Marszałek Sejmu zawiadamia Prezydenta Polski, o fakcie opróżnienia mandatu poselskiego. Prezydent ogłasza ponowne wybory na uzupełnienie składu Sejmu w okręgu, w którym brakuje stosownej liczby posłów.
Wtedy kampania wyborcza w danym okręgu zaczyna się od początku.

Art. 156.
Komitety wyborcze mają prawo prowadzenia agitacji wyborczej w programach radiowych i
telewizyjnych, zgodnie z przepisami ustawy, w formach audycji wyborczych i ogłoszeń wyborczych.Audycją wyborczą jest część programu radiowego lub telewizyjnego, nie pochodząca od nadawcy, rozpowszechniana nieodpłatnie dla komitetów wyborczych, ale finansowanych przez Skarb Państwa, stanowiąca odrębną całość ze względu na treść lub
formę, umożliwiającą wykorzystanie przez komitet wyborczy przysługującemu mu równego dla wszystkich komitetów wyborczych, każdemu z osobna, czasu antenowego, przeznaczonego na prowadzenie agitacji wyborczej.Czas antenowy, przysługujący
jednemu komitetowi wyborczemu, nie może być odstępowany innemu komitetowi wyborczemu. Rozpowszechnianiem audycji wyborczych jest dokonywana przez nadawcę publicznego rejestracja, obejmująca przegranie na dostosowane do emisji nośniki, dostarczonej audycji wyborczej przygotowanej przez komitet wyborczy lub udostępnienie
studia wraz z realizatorem w celu nagrania audycji wyborczej przez komitet wyborczy oraz emisji tych audycji.

Art. 157.
W okresie od 15 dnia przed dniem wyborów do dnia głosowania Telewizja Polska Spółka Akcyjna oraz Polskie Radio Spółka akcyjna i spółki radiofonii regionalnej, zwane dalej
„Telewizją Polską” i „Polskim Radiem”, rozpowszechniają na własny koszt w programach ogólnokrajowych i regionalnych audycje wyborcze komitetów wyborczych.Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:
1) w ogólnokrajowych programach – 40 godzin w Telewizji Polskiej, w tym do 5 godzin w TV Polonia, i 50 godzin w Polskim Radiu, w tym do 8 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy,
2) w regionalnych programach – 20 godzin w Telewizji Polskiej i 20 godzin w Polskim Radiu.

Art. 158.
Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o którym mowa w art. 156 pkt. 2 i 3 jest dzielony po równo pomiędzy wszystkie komitety wyborcze.Kolejność
rozpowszechniania w każdym dniu audycji wyborczych jest wynikiem losowania
przeprowadzonego w obecności osób zgłaszających – pełnomocników wyborczych
kandydatów w wyborach do Sejmu.

Art. 159.
Audycje wyborcze komitetu wyborczego dostarczane są do Telewizji Polskiej lub Polskiego Radia nie później niż na 24 godziny przed dniem ich rozpowszechnienia. Czas audycji wyborczych dostarczonych przez komitety wyborcze nie może przekraczać czasu
ustalonego dla nich na podstawie przepisów, o których mowa w art. 158 ust. 1.
W wypadku stwierdzenia przez Telewizję Polską lub Polskie Radio, że dostarczone przez komitet wyborczy materiały audycji wyborczych przekraczają czas ustalony dla tych
audycji, wzywają bezzwłocznie komitet wyborczy do skrócenia czasu audycji.
W razie bezskutecznego wezwania Telewizja Polska lub Polskie Radio przerwie emisję audycji wyborczej w chwili, kiedy upłynął czas audycji przysługujący danemu komitetowi.

Art. 160.
Niezależnie od czasu przyznanego na rozpowszechnianie audycji wyborczych każdy komitet wyborczy może, od dnia rozpoczęcia kampanii wyborczej, odpłatnie rozpowszechniać
ogłoszenia wyborcze w programach nadawców radiowych i telewizyjnych. Wysokość opłat pobieranych za czas rozpowszechniania ogłoszeń wyborczych musi być dla wszystkich
komitetów wyborczych jednakowa oraz ustalana według cennika obowiązującego w dniu zarządzenia wyborów. Do ogłoszeń wyborczych stosuje się przepisy o działalności reklamowej w programach telewizji i radiofonii, z tym że czasu przeznaczonego na rozpowszechnianie ogłoszeń wyborczych nie wlicza się do ustalonego odrębnymi przepisami
dopuszczalnego wymiaru czasowego reklam.

Art. 161.
Nadawcy nie ponoszą odpowiedzialności za treść rozpowszechnianych audycji wyborczych i
ogłoszeń wyborczych.Nadawcy nie mogą odmówić rozpowszechniania audycji wyborczych i ogłoszeń wyborczych.

Art. 162.
Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu jawnym.

Art. 163.
Wybranym do Senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 50 lat.

Art. 164.
Do Senatu wybiera się 50 senatorów według zasady większości.

Art. 165.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy Działu II niniejszej ustawy.

Art. 166.
W celu przeprowadzenia wyborów do Senatu okręgiem wyborczym jest obszar jednego z 50-ciu województw.W okręgu wyborczym obejmującym obszar województwa wybiera się 1-go Senatora.Okręg wyborczy obejmujący obszar województwa nie może naruszać granic sąsiedniego województwa.

Art. 167.
Przywraca się podział administracyjny obowiązujący w Polsce w latach 1975 – 1998.

Art. 168.
Województwo warszawskie dzieli się na warszawskie stołeczne z jej administracyjnymi dzielnicami oraz województwo warszawskie, obejmujące resztę województwa. W ten sposób powstają dwa osobne województwa ze stolicą w Warszawie.

Art. 169.
Wybory do Senatu przeprowadzają:
1) Państwowa Komisja Wyborcza,
2) Okręgowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu,
3) Obwodowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu.

Okręgowa komisja wyborcza do Sejmu jest okręgiem wyborczym dla jednego senatora.

Art. 170.
Do komitetów wyborczych zgłaszających kandydatów na senatorów stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące komitetów wyborczych z Działu II.

Art. 171.
Komitet wyborczy może zgłosić tylko jednego kandydata na senatora.Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym i tylko w ramach zgłoszenia przez jeden komitet
wyborczy.

Art. 172.
Zgłoszenie kandydata na senatora powinno być poparte podpisami co najmniej 1000 wyborców.Wyborca może udzielić poparcia więcej niż jednemu kandydatowi na senatora. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutków prawnych.Wyborca udzielający
poparcia zgłoszeniu kandydata na senatora składa podpis obok czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru ewidencyjnego PESEL.Wykaz podpisów musi zawierać na każdej stronie nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego kandydata, numer okręgu wyborczego, w którym kandydat jest zgłaszany, oraz adnotację:

„Udzielam poparcia kandydatowi na
senatora……………………………………….(nazwisko, imię – imiona) zgłaszanemu
przez…………………………………………..(nazwa komitetu wyborczego) w okręgu
wyborczym………………………………..………..(numer okręgu) w wyborach do Senatu Polski
zarządzonych na……………………….(dzień, miesiąc, rok).”.

Poparcia dla zgłoszenia kandydata na senatora może udzielić wyłącznie wyborca stale zamieszkały w danym okręgu wyborczym.

Art. 173.
Zbieranie podpisów osób popierających zgłoszenie kandydata na senatora może być dokonywane tylko w miejscu, czasie i w sposób, które wykluczają groźbę, podstęp lub
stosowanie jakichkolwiek nacisków zmierzających do uzyskania podpisów.Zabrania się zbierania
podpisów osób popierających zgłoszenie kandydata na senatora na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wojskowych oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Zabrania się udzielania wynagrodzenia pieniężnego w zamian za zbieranie lub złożenie podpisu pod zgłoszeniem kandydata na senatora.

Art. 174.
Zgłoszenia każdego kandydata na senatora dokonuje się odrębnie.

Art. 175.
Okręgowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydatów na senatorów zarządza wydrukowanie kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 176.
Na karcie do głosowania umieszcza się w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów na senatorów, z podaniem nazwy lub skrótu nazwy komitetu wyborczego.

Art. 177.
Wyborca głosuje na określonego kandydata, stawiając znak „X” w kratce z lewej strony obok nazwiska tylko na jednego zarejestrowanego kandydata.

Art. 178.
Jeżeli na karcie do głosowania nie postawiono znaku „X” w kratce z lewej strony obok nazwiska któregokolwiek z kandydatów, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym.Jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „X” w kratce z lewej strony obok nazwisk większej liczby kandydatów niż jeden, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosami nieważnymi.Jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „X” w kratce z lewej strony wyłącznie przy nazwisku kandydata, którego nazwisko zostało skreślone, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosami nieważnymi.

Art. 179.
Obliczając wyniki głosowania w obwodzie, obwodowa komisja wyborcza sumuje:
1) liczbę wyborców uprawnioną do głosowania,
2) liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania,
3) liczbę kart wyjętych z urny, w tym liczbę kart nieważnych, o których mowa w art. 71, i liczbę kart ważnych, w tym:
  a) liczbę kart ważnych z głosami nieważnymi, o których
mowa w art. 178,
  b) liczbę kart ważnych z głosami ważnymi,
4) liczbę głosów ważnych z kart ważnych oddanych na
poszczególnych kandydatów na senatorów.

Liczby, o których mowa w ust. 1, wymienia się w protokole głosowania w obwodzie.

Art. 180.
Niezwłocznie po otrzymaniu protokołu głosowania w obwodu okręgowa komisja wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości obliczenia wyników głosowania w obwodzie. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w obliczeniu wyników głosowania komisja zarządza ponowne ich obliczenie przez obwodową komisję wyborczą i powiadamia o tym Państwową Komisję wyborczą.

Art. 181.
Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów, o których mowa w art. 180, oblicza wyniki głosowania i wyniki wyborów oraz sporządza w dwóch egzemplarzach protokół
wyników głosowania i wyników wyborów senatorów w okręgu wyborczym.Jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za
granicą albo na polskich statkach morskich w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 58 ust. 2, głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 179 ust. 1, oraz nazwisko i imiona wybranego senatora, z podaniem nazwy lub skrótu nazwy komitetu wyborczego.Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład okręgowej komisji wyborczej obecne przy jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
Przy obliczaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecne osoby zgłaszające kandydata, któremu przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag z
wymienieniem konkretnych zarzutów.Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przekazuje niezwłocznie dane z protokołu, dotyczące liczby kart ważnych oraz głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów, do Państwowej Komisji Wyborczej, w sposób przez nią ustalony, za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej użytku publicznego lub elektronicznego przesyłania danych. Mężowie zaufania mają prawo uczestniczyć przy przekazywaniu danych z protokołu.

Art. 182.
Za wybranego na senatora w danym okręgu wyborczym uważa się kandydata, który otrzymał najwięcej oddanych ważnych głosów.Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało równą liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu, to o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności członków komisji oraz zainteresowanych osób zgłaszających kandydatów. Nieobecność
zgłaszającego kandydata nie wstrzymuje losowania. Przebieg losowania uwzględnia się w protokole wyników wyborów.Tryb przeprowadzania losowania, o którym mowa w ust. 2, określi Państwowa Komisja Wyborcza.

Art. 183.
Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie podaje do wiadomości publicznej wyniki głosowania i wyniki wyborów w okręgu wyborczym, z uwzględnieniem danych, o których mowa w art. 181 ust. 3.

Art. 184.
Protokół wyników głosowania i wyników wyborów senatorów w okręgu wyborczym przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie w zapieczętowanej
kopercie do Państwowej Komisji Wyborczej, w trybie przez nią ustalonym.
Pozostałe dokumenty z wyborów przechowuje dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.Po otrzymaniu protokołów.
O których mowa w ust. 1, Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje sprawdzenia
prawidłowości obliczania wyników wyborów w okręgach wyborczych.
W razie stwierdzenia nieprawidłowości w obliczaniu wyników wyborów Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne obliczenie tych wyników.

Art. 188.
Wygaśnięcie mandatu senatora następuje wskutek:
1) utraty prawa wybieralności,
2) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Najwyższego.
3) zrzeczenia się mandatu,
4) śmierci senatora,
5) Zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji,których stosownie do przepisów Konstytucji Polski albo ustaw, nie można łączyć z mandatem senatora, z zastrzeżeniem przepisu ust. 3.
6) powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których stosownie do przepisów Konstytucji Polski albo ustaw nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu senatora,
7) wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu Europejskiego,
8) sprawowania przez senatora albo powołania go na stanowisko lub funkcję:
  a) radnego rady gminy lub sejmiku województwa,
  b) w zarządzie województwa lub zarządzie związku komunalnego,
  c) wójta lub burmistrza (prezydenta miasta).
  d) złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia, dotyczącego stanu majątkowego senatora i jego rodziny.
9) odwołaniu poprzez decyzję wyrażoną w ogólnonarodowym referendum.

Odmowa złożenia ślubowania senatorskiego oznacza zrzeczenie się mandatu,
Stwierdzenie wygaśnięcia mandatu senatora zajmującego w dniu wyborów stanowisko lub funkcję, o których mowa w ust. 1 pkt. 5 i 7 oraz 8, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi Senatu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów do Senatu, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji.Wygaśnięcie mandatu senatora powołanego lub wybranego w czasie kadencji na stanowisko lub funkcję, o których mowa w ust. 1 pkt.5 i 7 oraz 8, następuje z dniem powołania lub wybrania.Wygaśnięcie mandatu senatora z przyczyny, o której mowa w ust. 1 pkt. 8 ppkt. D, następuje, jeżeli w stosunku do prawomocnego orzeczenia stwierdzającego fakt złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia, o którym mowa w art. 165.

Art. 189.
Wygaśnięcie mandatu senatora stwierdza Marszałek Senatu, w drodze postanowienia. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Polski.Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, niezwłocznie doręcza się Prezydentowi Polski i Państwowej Komisji Wyborczej.

Art. 190.
W razie wygaśnięcia mandatu senatora Prezydent Polski zarządza ponowne wybory.
Wtedy kampania wyborcza w danym okręgu zaczyna się od początku. 

Art. 191.
Kampania wyborcza do senatu odbywa się analogicznie do kampanii wyborczej do sejmu, o której mowa w Rozdziale 23, art. 156 do 161.



Art. 192.
Wybranym do senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 50 lat.
Do senatu wybiera się po jednym senatorze z okręgowej listy kandydatów w jednomandatowych okręgach wyborczych.
Okręgiem wyborczym dla wyboru senatora jest obszar województwa z lat 1975 do 1998.

Art. 193.
Kto narusza zakazy określone w art. 85 ust.2, 2 lub 3, podlega karze grzywny.

Art. 194.
Kto organizuje w ramach prowadzonej kampanii wyborczej gry losowe lub konkursy z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 85 ust. 4. podlega karze grzywny.

Art. 195.
Kto podaje i dostarcza, w ramach prowadzonej kampanii wyborczej, napoje alkoholowe z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 85 ust. 5, podlega karze grzywny.

Art. 196.
Kto:
1)  pozyskuje lub wydatkuje środki komitetu wyborczego z naruszeniem przepisów art. 107 ust. 1, 2 lub 3,
2)  przyjmuje środki pieniężne w inny sposób niż dopuszcza to art. 107 pkt. 8.

podlega karze grzywny od 1 000 do 50 000 złotych

Art. 197.
Pełnomocnik finansowy, który nie wykonuje w terminie obowiązku przedłożenia Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania wyborczego o którym mowa w art. 110 podlega karze
grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.Tej samej karze podlega,
kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dopełnienie przez pełnomocnika finansowego obowiązków, o których mowa w ust. 1.Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 2, działa nieumyślnie podlega grzywnie.

Art. 198.
Kto nie dopuszcza do wykonania i utrudnia dopełnienie przez biegłego rewidenta obowiązków przy sporządzaniu opinii lub raportu, o którym mowa w art. 110 ust. 1, podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, działa nieumyślnie, podlega grzywnie.

Art. 199.
Kto zbiera podpisy pod zgłoszeniem kandydata na senatora z naruszeniem zakazów określonych w art. 125 ust. 1, 2 lub 3 albo art. 197 ust. 1, 2 lub 3, podlega grzywnie
od 1 000 do 10 000 złotych.

Art. 200.
Do postępowania w sprawach, o których mowa w art. 193, art. 195, i art. 196, stosuje się przepisy o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Art. 201.
Jeżeli właściwe organy gminy nie wykonują w terminie, w sposób zgodny z prawem, zadań dotyczących utworzenia obwodów głosowania lub ich zmiany, powołania lub zmian w składach komisji obwodowych, właściwa okręgowa komisja wyborcza wzywa te organy do wykonania zadań w sposób zgodny z prawem w wyznaczonym terminie, a w razie bezskutecznego upływu terminu niezwłocznie wykonuje te zadania.

Art. 202.
Wszelkie pisma oraz postępowanie sądowe i administracyjne w sprawach wyborczych wolne są od opłat administracyjnych i kosztów sądowych.

Art. 203.
Ilekroć w ustawie mowa jest o postępowaniu nieprocesowym przed sądami, stosuje się w nim przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.

Art. 204.
Ilekroć w ustawie jest mowa o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego
dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku.Jeżeli koniec terminu
wykonania czynności określonej w ustawie przypada na sobotę albo na dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa pierwszego roboczego dnia po tym dniu.Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, czynności wyborcze określone kalendarzem wyborczym oraz czynności, o których mowa w ust. 1, są dokonywane w godzinach urzędowania sądów, organów wyborczych, urzędów gmin lub konsulatów.

Art. 205.
Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, złożony po porozumieniu z Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych, określi, w drodze rozporządzenia, sposób przekazywania, przechowywania i udostępniania dokumentów z wyborów do Sejmu i do Senatu.

Rozdział 37
Przepisy o zmianie przepisów obowiązujących

Art. 206.
Niniejsza ordynacja wyborcza jest dostosowana do wymogów KONSTYTUCJI NOWEJ POLSKI, której projekt został poddany pod ogólnopolskie Referendum konstytucyjne.
Zatem jedynym źródłem uregulowań prawnych jest przyszła (być może już zaakceptowana przez mieszkańców Polski Konstytucja Nowej Polski) KONSTYTUCJA NOWEJ POLSKI.

Art. 207.
Traci moc Ordynacja Wyborcza – USTAWA z dnia 12 kwietnia
2001 roku.

Projekt autorski – Kazimierz Józef Styrna

Kęty 25.05.2013..

PS: Poprawiono Ordynację Wyborczą z uwagi na zmiany w
projekcie Konstytucji Nowej Polski.
===================================================================